Tiền Điện Tử: Hy Vọng, Rủi Ro, Ai Được, Ai Mất?

 

Quận Cam (VB)- Kể từ khi Bitcoin ra mắt vào năm 2009, tiền điện tử có lúc được ca ngợi như là một công cụ mới để làm giàu và trao đổi giá trị bên ngoài hệ thống tài chính truyền thống. Những người ủng hộ cho rằng tiền điện tử có lợi cho nhiều người, đặc biệt các cộng đồng thiểu số mà từ lâu đã không được các ngân hàng phục vụ đầy đủ. Nó cung cấp những phương cách mới trong giao dịch tài chính. Một số người còn coi nó là một công cụ để thách thức và cải cách cơ cấu tài chính cố hữu của Hoa Kỳ.

 

Nhưng những người chỉ trích lại cảnh báo về những nguy cơ nghiêm trọng: sự biến động giá trị lớn, thiếu sự giám sát, một hình thức kinh doanh nhắm vào các nhóm dân số dễ bị tổn thương về tài chính, sự gia tăng các vụ lừa đảo… Đặc biệt là khi tổng thống Trump tuyên bố ủng hộ tiền điện tử, phá vỡ ranh giới đạo đức khi kết hợp giữ quyền lực chính trị và kinh doanh. Bức tranh Bitcoin nay đã trở nên phức tạp hơn nhiều.

 

Trong một cuộc hội thảo trên mạng vào giữa tháng 6 do American Community Media tổ chức, các chuyên gia đã thảo luận về sự cường điệu hóa, niềm hy vọng và mối nguy hiểm của tiền điện tử.

 

Một nghiên cứu về những người nắm giữ tiền điện tử tại Hoa Kỳ được thực hiện vào năm 2025. Kết quả cho thấy 20% người lớn ở Hoa Kỳ đang sử dụng tiền điện tử (tương đương 55 triệu người). 76% số người được hỏi cho biết tiền điện tử có tác động tích cực đến cuộc sống, 21% trung lập, và chỉ có 3% cho biết tác động là tiêu cực. Trong số 10,000 người được hỏi, 52% cho biết họ quan tâm nhất đến việc sử dụng tiền điện tử để đầu tư; 39% sử dụng tiền điện tử để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ.

 

Tyrone Ross, CEO và đồng sáng lập của Turnqey Labs giải thích về tiền điện tử đơn giản như sau: một người đi bộ trên phố và đưa cho ai đó một đô la… Người đó có thể làm điều đó bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu; và người nhận vẫn có thể sử dụng giá trị một đô la đó. Đó là khả năng gửi giá trị đến bất kỳ nơi đâu trên thế giới vào bất kỳ lúc nào, cho bất kỳ ai mà không cần sự chấp thuận của một bên thứ ba, chẳng hạn như ngân hàng.

 

Năm 2021, Ngân Hàng Thế Giới báo cáo  có 1.4 tỷ người không có tài khoản ngân hàng trên toàn thế giới; bao gồm 5.6 triệu gia đình ở Hoa Kỳ. Tính đến năm 2023, ước tính có 12.3 triệu người trưởng thành ở Mỹ không có tài khoản ngân hàng. Có một sự bất bình đẳng lớn khi nói đến thị trường tài chính, chưa kể đến việc người nghèo ở Mỹ phải chịu phí trong giao dịch tài chính là tương đối lớn so với thu nhập. Trong bối cảnh như vậy, tiền điện tử như một giải pháp xóa bỏ những bất bình đẳng, không chỉ ở Hoa Kỳ mà còn trên toàn thế giới. Nó mở ra những cách mới để người sử dụng kiểm soát thời điểm và cách chuyển tiền. Thời gian tính trong chuyển tiền là rất quan trọng. Thí dụ, một người cần trả tiền thuê nhà vào Thứ Sáu, nhưng tiền không được chuyển vào tài khoản ngân hàng của chủ nhà cho đến Thứ Hai; có nghĩa là người đó có thể bị đuổi khỏi nhà vì chậm trả tiền.

 

Vào năm 2023, ước tính có 857 tỷ đô la kiều hối được gửi từ Hoa Kỳ, với mức phí trung bình toàn cầu là 6.4% cho mỗi 200 đô la được gửi đi. Tính đến năm 2023, tổng phí chuyển tiền hàng năm của Hoa Kỳ là 13.1 tỷ đô la. Mức phí này sẽ còn tăng cao hơn nữa nếu mức thuế 3.5% lên tiền kiều hối được áp dụng. Mức thuế này nằm trong dự luật "One Big & Beautiful Bill" của tổng thống Trump, được Hạ viện Hoa Kỳ thông qua vào ngày 22 tháng 5; hiện đang chờ cuộc bỏ phiếu của Thượng Viện dự kiến ​​vào cuối tháng 6.

 

Một cuộc khảo sát của Pew năm 2021 cho thấy 24% người Mỹ gốc Á, 21% người da đen hoặc người gốc Mỹ Latin cho biết họ sử dụng tiền điện tử, so với 14% người da trắng . Theo Cantrell Dumas, giám đốc chính sách của Better Markets, khi xét đến khoảng cách giàu nghèo giữa các chủng tộc tại Hoa Kỳ, những tổn thất tài chính đối với các gia đình da màu nghèo sẽ có hậu quả nặng nề hơn. Một trong những rủi ro đáng kể nhất của tiền điện tử là sự biến động. Giá cả của chúng thay đổi lớn, tăng hoặc giảm hai chữ số trong khung thời gian rất ngắn. Đây là cơ hội cho những người giàu, nhưng là rủi ro của những người ít tiền.

 

Một lĩnh vực đáng lo ngại khác là gian lận và lừa đảo. Trong thị trường tiền điện tử có rất nhiều hình thức lừa đảo, thường được thực hiện thông qua các ứng dụng di động, kênh truyền thông xã hội. Theo dữ liệu của FBI, ước tính tổn thất trong các vụ lừa đảo liên quan đến tiền điện tử đã tăng từ mức khoảng 5.6 tỷ đô la vào năm 2023 lên 9.3 tỷ đô la vào năm 2024, với hơn 140,000 khiếu nại. Chỉ riêng trong nửa đầu năm 2024, hơn 65 triệu đô la tiền bị mất do các vụ lừa đảo liên quan đến máy ATM Bitcoin. Nhiều vụ lừa đảo là do lòng tham của con người. Những kẻ lừa đảo dụ dỗ rằng sẽ bỏ lỡ cơ hội làm giàu nhanh chóng nếu không mua tiền điện tử.

 

Có người nghèo đi thì cũng sẽ có kể giàu lên. Theo Elizabeth Kwok, giám đốc điều hành của FTI Consulting, Tòa Bạch Ốc hiện đang nới lỏng việc kiểm soát tiền điện tử. Người đứng đầu mới của Cục Bảo Vệ Tài Chính Người Tiêu Dùng - cơ quan chính phủ có nhiệm vụ giám sát các sản phẩm và dịch vụ tài chính mà người Mỹ sử dụng - đã đóng cửa trụ sở chính của cơ quan vào tháng 2 năm 2025;  sa thải 90% nhân viên vào tháng 4.

 

Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên không phải là người hâm mộ tiền điện tử. Trong một cuộc phỏng vấn, ông gọi bitcoin là 'một trò lừa đảo chống lại đồng đô la' ... Nhưng nay ông đã thay đổi quan điểm. Trong mùa bầu cử năm 2024, ngành công nghiệp tiền điện tử đã đóng góp cho chiến dịch tranh cử của Trump hơn 238 triệu đô la, chiếm 48% tổng số đóng góp chính trị của các công ty, vượt qua ngành dầu khí và ngành dược phẩm.

 

Sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai, Trump đã bổ nhiệm cựu chuyên gia vận động hành lang tiền điện tử Paul Atkins làm người đứng đầu Ủy Ban Chứng Khoán Và Giao Dịch (SEC). Chính quyền đã hủy bỏ hầu hết các vụ kiện chống lại các công ty tiền điện tử. Lập trường của chính phủ Trump ủng hộ kinh doanh tiền điện tử với ít sự kiểm soát. Và chính ông Trump tuyên bố rằng gia đình mình sẽ tham gia vào lĩnh vực kinh doanh này. Chỉ tính riêng từ dự án đầu tiên của mình, bao gồm cổ phần trong các token World Liberty Financial vào năm 2024, Trump đã bỏ túi hơn 57 triệu đô la.  $TRUMP, một đồng tiền meme được phát hành vào đầu năm nay, đã mang về cho Trump ước tính 320 triệu đô la.

 

Vào cuối tháng 5, công ty truyền thông xã hội Trump Media and Technology Group tuyên bố sẽ huy động khoảng 2.5 tỷ đô la để đầu tư vào bitcoin. Tháng này, công ty đã nộp hai hồ sơ ETF tiền điện tử lên SEC để xin chấp thuận ra mắt quỹ giao dịch trao đổi bitcoin và ethereum.

 

Nếu ai đó muốn có được lợi thế kinh doanh, hiện tại có thể trao tiền cho gia đình tổng thống Trump thông qua việc đầu tư tiền điện tử. Chính quyền Trump đang đặt ra các quy tắc cho tiền điện tử, và các quy tắc này sẽ ảnh hưởng đến nhiều các hoạt động kinh doanh tại Hoa Kỳ, theo kiểu “vừa đá bóng vừa thổi còi”.

 

Những người Việt ở Mỹ đã từng sống trong chế độ cộng sản đều hiểu “quyền” đi liền với “tiền” ra sao; nay họ có thể thấy qui luật này xuất hiện ngay tại Hoa Kỳ. Nhưng ở Việt Nam, các quan chức còn kín đáo sử dụng “doanh nghiệp sân sau” để làm giàu bất chính; chứ tổng thống Trump thì công khai không giấu diếm.