Tìm hiểu lịch sử
Phần trình bày sau tóm lược, trích đoạn từ các điện tín được giải mật và phổ biến trên Thư Viện của TT Kennedy (Papers of John F. Kennedy. Presidential Papers. President's Office Files). Hầu hết các điện tín này chưa thấy xuất hiện trên Thư viện online của Bộ Ngoại Giao (Foreign Relations of the United States/FRUS - trừ điện tín ngày 7/10/1963). Đ số điện tín này được gửi đi từ Đại sứ Lodge tại Sài Gòn về Bộ Ngoại Giao liên quan đến “tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất “ của ông Ngô Đình Nhu vào những ngày tháng cuối của nền Đê I VNCH. Trước khi bàn đến đề tài nơi tiêu đề, tưởng nên duyệt lại văn kiện liên quan đến việc bổ nhiệm đại sứ Mỹ tại ViệtNam
Như Ngài cũng có thể biết, Đại sứ Lodge là một người nổi tiếng nhất ở Bang Massachusetts của tôi, và đã phục vụ tại Thượng viện Hoa Kỳ. Chúng tôi đã biết nhau và thân mật trong nhiều năm. Vì lý do này, tôi sẽ được đọc các báo cáo của ông ta với sự quan tâm cá nhân đáng kể. Tôi nói với Ngài điều này, thưa Ngài Tổng thống, bởi vì tôi nghĩ điều quan trọng là Đại sứ Lodge phải thiết lập với Ngài một mối quan hệ công việc chặt chẽ càng nhanh càng tốt dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau.
Ông Nhu phản ứng phẫn nộ khi người Mỹ muốn ông rời khỏi đất nước và đã đưa ra nhận xét rằng nếu ông làm như vậy thì chương trình ấp chiến lược sẽ sụp đổ. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Dân quân ấp chiến lược và mong muốn loại bỏ Dân sự chiến đấu và Đội cảnh sát tự vệ. Hai tổ chức này chỉ là những nhân viên thời vụ mà đã làm dân làng xa lánh v.v.
Trong cuộc trò chuyện sau đó với Thuần, Trueheart đã miêu tả những phát biểu của ông Nhu về viện trợ Mỹ. Thuần nhận thấy báo cáo này đáng chú ý vì Tổng thống Diệm vừa phê chuẩn bản thảo bài phát biểu về "Tình hình quốc gia" của ông tại Quốc hội vào ngày 7 tháng 10 - trong đó có đoạn văn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với viện trợ Mỹ và đặc biệt là tôn vinh sự đóng góp của cố vấn Mỹ, cả dân sự và quân sự, cho nỗ lực của người Việt Nam. Thuần nhận xét "sẽ thú vị để xem đoạn văn này có được giữ lại trong bài phát biểu hay không, nhưng Tổng thống đã phê chuẩn rồi." LODGE. [Theo JFK Library:Telegram #004198, from Saigon to Sec.of state ]
A. Dựa trên sự hiểu biết hiện tại của tôi, rõ ràng Hoa Kỳ đã cung cấp vũ khí, đào tạo và tiền bạc để cho phép Nhu có một quân đội đủ mạnh, bao gồm những người được lựa chọn kỹ càng, được truyền đạt định kiến mạnh và được trả lương cao. Với quy mô của nó, đó là một lực lượng đáng gờm và từng cá nhân có vẻ có ưu thế lớn hơn so với một lực lượng quân đội thông thường. Tuy nhiên, v́ một lư do không thể hiểu được, chúng ta có vẻ đã làm tất cả điều này mà không có bất kỳ sự kiểm soát hiệu quả nào đối với việc sử dụng lực lượng này. Sự ảnh hưởng duy nhất mà chúng ta có thể có là cắt nguồn tài trợ, nhưng khó tin rằng điều này sẽ có hiệu quả.
B. Trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo người Ý Gambino cho tạp chí hàng tuần Espresso của Ý, dự kiến được xuất bản vào ngày Thứ Năm (phiên bản tiếng Anh hoàn chỉnh bị rò rỉ), Nhu cho biết Việt Nam có thể tồn tại mà không cần người Mỹ. Ông chỉ muốn vài đơn vị trực thăng và một số tiền. Nhưng ông nhất định không muốn có binh lính Mỹ vì ông ta nói họ tuyệt đối không có khả năng chiến đấu trong một cuộc chiến tranh du kích. (But he definitely does not want American military personnel who, he says, are absolutely incapable of fighting a guerrilla war)
Ngay cả Lực lượng Đặc biệt do Kennedy tạo ra cũng không đáng đồng xu nào. Ông ấy muốn Việt Nam được đối xử như Mỹ đối xử với Nam Tư - cung cấp tiền cho họ nhưng không tìm cách ảnh hưởng đến hệ thống chính phủ của họ. Ông ta nói rằng, ông ta và Tổng thống đã phản đối việc can thiệp quân sự Mỹ quy mô lớn ngay cả trong "thời điểm nguy hiểm nhất, tức mùa đông 1961-1962". Cuộc chiến không thể thắng lợi với người Mỹ vì họ là chướng ngại đối với việc biến đổi cách mạng của xã hội, điều kiện tiên quyết cho chiến thắng. Sau đó, xuất hiện những lời này: "Nếu người Mỹ ngừng giúp đỡ, điều đó cũng không phải là việc tồi tệ sau cùng - If the Americans were to interrupt their help, it may not be a bad thing after all." - "..."
C. Trong những ngày gần đây, Bộ trưởng Công Dân Vụ Hiếu nói với một trong những nguồn tin đáng tin cậy của tôi: "Chúng ta không còn cần người Mỹ nữa, thậm chí trong lãnh vực kinh tế, vì chúng ta có thể tiếp cận với các vấn đề kinh tế bằng nguồn lực riêng của chúng ta. Việc đình chỉ chương trình nhập khẩu hàng hóa hiện tại có thể tạo cho chính phủ Việt Nam một cơ hội để quyết định, không biết liệu Hiếu nói có đúng hay không.
D. Trong thông điệp của ông Diệm tại Quốc hội hôm nay, khi nói về chiến thắng sắp tới trước Việt Cộng, ông nói rằng nó sẽ "cho thấy các quốc gia nhỏ của thế giới không liên kết rằng họ cũng có thể áp chế chiến tranh phá hoại của Cộng sản". Ông cũng nhấn mạnh tổ chức Hội nghị Liên đại hội Quốc tế (nơi bà Nhu hoạt động) là nơi mà Việt Nam đã đóng một vai trò đáng kể trên trường quốc tế.
✱ Nhà báo Úc: Nhu tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất mà tôi từng nghe
Trong cuộc trò chuyện này, Nhu nhận xét rằng " lòng trung thành với chính phủ đã bị mất ở các thành phố nhưng vẫn còn mạnh ở các khu vực nông thôn. Chúng tôi sẽ xây dựng các ấp ở các thành phố... nhằm mục đích khơi dậy lòng trung thành với chế độ". Ông cũng nhận xét rằng trong giai đoạn phát triển này, Việt Nam "phải có một chế độ độc tài... Chúng tôi đang giới thiệu dân chủ trong các ấp, từ dưới lên".
Tiếp theo, West hỏi về Ủy ban Liên Hiệp Quốc mới được thành lập về Việt Nam. Nhu nói rằng Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa đã bị "phản bội" bởi Đại sứ cũ Trần Văn Chương, người đã "tâng bốc Bộ Ngoại giao" và từ đó khuyến khích sự hỗ trợ của Hoa Kỳ cho nghị quyết của Costa Rica. West nói rằng Nhu rõ ràng cho rằng Ủy ban đang đến đây để điều tra "nhân quyền" và không chỉ là quan hệ của chính phủ với Phật giáo như báo chí Sài Gòn đã loan tải. Ông nói rằng Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa không có lựa chọn nào khác ngoài việc đồng ý với nghị quyết của Costa Rica. Bởi vì lựa chọn duy nhất khác là đề xuất của Liên Xô.
Phần trình bày sau tóm lược, trích đoạn từ các điện tín được giải mật và phổ biến trên Thư Viện của TT Kennedy (Papers of John F. Kennedy. Presidential Papers. President's Office Files). Hầu hết các điện tín này chưa thấy xuất hiện trên Thư viện online của Bộ Ngoại Giao (Foreign Relations of the United States/FRUS - trừ điện tín ngày 7/10/1963). Đ số điện tín này được gửi đi từ Đại sứ Lodge tại Sài Gòn về Bộ Ngoại Giao liên quan đến “tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất “ của ông Ngô Đình Nhu vào những ngày tháng cuối của nền Đê I VNCH. Trước khi bàn đến đề tài nơi tiêu đề, tưởng nên duyệt lại văn kiện liên quan đến việc bổ nhiệm đại sứ Mỹ tại Việt
✱ Thư của TT Kennedy gửi TT Ngô Đình Diệm về việc bổ nhiệm tân đại sứ
Gửi Ngài Tổng Thống:
• Ngày 16/8/1963 - Tôi đã yêu cầu tân Đại sứ của tôi tại đất nước của Ngài, Henry Cabot Lodge, chuyển bức thư này cho Ngài vào thời điểm ông ta trình ủy nhiệm thư. Tôi không nghĩ rằng tôi phải mô tả cho Ngài về kinh nghiệm phi thường của Đại sứ Lodge đối với các vấn đề công cộng và quốc tế của đất nước tôi, vì tôi chắc chắn rằng Ngài biết rõ về những thành tích của ông ta. Tôi cho rằng bản thân mình và Chính quyền của tôi rất may mắn khi được ông ta chấp nhận sự bổ nhiệm này, bởi vì đó là thước đo về tầm quan trọng mà chúng tôi ở Hoa Kỳ gắn liền với cuộc đấu tranh mà đất nước Ngài đang thực hiện chống lại mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh của đất nước.
• Ngày 16/8/1963 - Tôi đã yêu cầu tân Đại sứ của tôi tại đất nước của Ngài, Henry Cabot Lodge, chuyển bức thư này cho Ngài vào thời điểm ông ta trình ủy nhiệm thư. Tôi không nghĩ rằng tôi phải mô tả cho Ngài về kinh nghiệm phi thường của Đại sứ Lodge đối với các vấn đề công cộng và quốc tế của đất nước tôi, vì tôi chắc chắn rằng Ngài biết rõ về những thành tích của ông ta. Tôi cho rằng bản thân mình và Chính quyền của tôi rất may mắn khi được ông ta chấp nhận sự bổ nhiệm này, bởi vì đó là thước đo về tầm quan trọng mà chúng tôi ở Hoa Kỳ gắn liền với cuộc đấu tranh mà đất nước Ngài đang thực hiện chống lại mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh của đất nước.
Như Ngài cũng có thể biết, Đại sứ Lodge là một người nổi tiếng nhất ở Bang Massachusetts của tôi, và đã phục vụ tại Thượng viện Hoa Kỳ. Chúng tôi đã biết nhau và thân mật trong nhiều năm. Vì lý do này, tôi sẽ được đọc các báo cáo của ông ta với sự quan tâm cá nhân đáng kể. Tôi nói với Ngài điều này, thưa Ngài Tổng thống, bởi vì tôi nghĩ điều quan trọng là Đại sứ Lodge phải thiết lập với Ngài một mối quan hệ công việc chặt chẽ càng nhanh càng tốt dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau.
Tôi biết, Ngài thậm chí còn làm tốt hơn tôi, rằng cuộc đấu tranh của đất nước Ngài vẫn chưa kết thúc. Tôi đảm bảo với Ngài rằng chúng tôi sẽ tiếp tục ủng hộ những nỗ lực của Ngài nhằm mang lại cho người dân của Ngài những phước lành về tự do, thịnh vượng và phẩm giá con người.
Với lời chúc thân ái cho phúc lợi cá nhân của Ngài.
Trân trọng. [Theo JFK Library. August 16 1963]
Với lời chúc thân ái cho phúc lợi cá nhân của Ngài.
Trân trọng. [Theo JFK Library. August 16 1963]
✱ Đề xuất về một cuộc đình chiến của Hồ Chí Minh
• Ngày 12/9/1963 - Đại sứ Anh Quốc, Etherington-Smith, cho biết rằng Maneli, đại diện Ba Lan tại Ủy Ban Giám sát Quốc tế (ICC), đã nói với ông ta về một cuộc trò chuyện với Nhu, trong đó Maneli đã đề cập đến vấn đề về thương mại giữa miền Bắc và miền Nam Việt Nam, mà theo Maneli, Phạm Văn Đồng đã sẵn lòng thực hiện "một cách thuần túy về kỹ thuật". Nhu đã nói rằng vấn đề này "không thực tế" vào thời điểm hiện tại, nhưng đang được nghiên cứu.
Maneli cũng nói với Etherington-Smith rằng ông đã trình bày cho Nhu đề xuất của Hồ Chí Minh về cuộc đình chiến tạm thời của Việt cộng (Ho Chi Minh's proposal for a defacto cease fire by Viet Cong). Nhu đã đáp lại rằng đề xuất này "không thực tế" nhưng có thể trở thành thực tế trong ba hoặc bốn tháng tới và đang được nghiên cứu."..." LODGE. (Theo JFK Library:Telegram #484, from Saigon to Sec.of State)
Maneli cũng nói với Etherington-Smith rằng ông đã trình bày cho Nhu đề xuất của Hồ Chí Minh về cuộc đình chiến tạm thời của Việt cộng (Ho Chi Minh's proposal for a defacto cease fire by Viet Cong). Nhu đã đáp lại rằng đề xuất này "không thực tế" nhưng có thể trở thành thực tế trong ba hoặc bốn tháng tới và đang được nghiên cứu."..." LODGE. (Theo JFK Library:Telegram #484, from Saigon to Sec.of State)
✱ Sứ quán Mỹ tại Anh: không có bằng chứng về thỏa thuận giữa Nhu với VNDCCH dẫn đến ngừng bắn
• Ngày 24/9/1963 - Về bản báo cáo ngày 19 tháng 9 từ Đại sứ quán Anh tại Paris Nam
Bản báo cáo chi tiết có sẵn từ Đại sứ quán Anh. JONES [Theo JFK Library,Telegram #18508,from London to Sec. of State]
Bản báo cáo chi tiết có sẵn từ Đại sứ quán Anh. JONES [Theo JFK Library,Telegram #18508,from London to Sec. of State]
✱ Phóng viên người Ý phỏng vấn ông Nhu về sự hiện diện của Mỹ tại VN
Ngày 5/10/1963 - Dưới sự đề xuất của Đại sứ Ý, phóng viên người Ý Gambino (từ tạp chí Espresso) đã tới gặp Trueheart vào buổi sáng này để báo cáo về cuộc phỏng vấn ông Ngô Dinh Nhu vào ngày 3 tháng 10.
Cuộc trò chuyện giữa Gambino với ông Nhu chủ yếu tập trung vào lời chỉ trích của ông Nhu đối với người Mỹ. Ông Nhu cho biết viện trợ của Mỹ là có giá trị, nhưng sự hiện diện của người Mỹ và cố vấn Mỹ không cần thiết (Nhu had said that American aid was valuable but American presence and advisors were not). Ông cho rằng người Mỹ không hiểu biết gì về chiến tranh du kích, v.v. Ông thừa nhận giá trị của trực thăng và thực tế khẳng định rằng việc sử dụng trực thăng trong các chiến tranh ở Việt Nam là ý tưởng của ông. Tuy nhiên, ông cho rằng người ViệtNam
Cuộc trò chuyện giữa Gambino với ông Nhu chủ yếu tập trung vào lời chỉ trích của ông Nhu đối với người Mỹ. Ông Nhu cho biết viện trợ của Mỹ là có giá trị, nhưng sự hiện diện của người Mỹ và cố vấn Mỹ không cần thiết (Nhu had said that American aid was valuable but American presence and advisors were not). Ông cho rằng người Mỹ không hiểu biết gì về chiến tranh du kích, v.v. Ông thừa nhận giá trị của trực thăng và thực tế khẳng định rằng việc sử dụng trực thăng trong các chiến tranh ở Việt Nam là ý tưởng của ông. Tuy nhiên, ông cho rằng người Việt
Ông Nhu phản ứng phẫn nộ khi người Mỹ muốn ông rời khỏi đất nước và đã đưa ra nhận xét rằng nếu ông làm như vậy thì chương trình ấp chiến lược sẽ sụp đổ. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của Dân quân ấp chiến lược và mong muốn loại bỏ Dân sự chiến đấu và Đội cảnh sát tự vệ. Hai tổ chức này chỉ là những nhân viên thời vụ mà đã làm dân làng xa lánh v.v.
Trong cuộc trò chuyện sau đó với Thuần, Trueheart đã miêu tả những phát biểu của ông Nhu về viện trợ Mỹ. Thuần nhận thấy báo cáo này đáng chú ý vì Tổng thống Diệm vừa phê chuẩn bản thảo bài phát biểu về "Tình hình quốc gia" của ông tại Quốc hội vào ngày 7 tháng 10 - trong đó có đoạn văn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với viện trợ Mỹ và đặc biệt là tôn vinh sự đóng góp của cố vấn Mỹ, cả dân sự và quân sự, cho nỗ lực của người Việt Nam. Thuần nhận xét "sẽ thú vị để xem đoạn văn này có được giữ lại trong bài phát biểu hay không, nhưng Tổng thống đã phê chuẩn rồi." LODGE. [Theo JFK Library:Telegram #004198, from Saigon to Sec.of state ]
✱ Mỹ muốn hạn chế vai trò của NHU
Ngày 7/10/1963
1. Dưới đây là những suy nghĩ tiếp theo về "534" của bạn.
2. Ngôn ngữ trong đoạn 17 và 19-H về "Hạn chế vai trò của NHU"- restriction one role of NHU’s" có vẻ không thực tế vì những lý do sau đây:
1. Dưới đây là những suy nghĩ tiếp theo về "534" của bạn.
2. Ngôn ngữ trong đoạn 17 và 19-H về "Hạn chế vai trò của NHU"- restriction one role of NHU’s" có vẻ không thực tế vì những lý do sau đây:
A. Dựa trên sự hiểu biết hiện tại của tôi, rõ ràng Hoa Kỳ đã cung cấp vũ khí, đào tạo và tiền bạc để cho phép Nhu có một quân đội đủ mạnh, bao gồm những người được lựa chọn kỹ càng, được truyền đạt định kiến mạnh và được trả lương cao. Với quy mô của nó, đó là một lực lượng đáng gờm và từng cá nhân có vẻ có ưu thế lớn hơn so với một lực lượng quân đội thông thường. Tuy nhiên, v́ một lư do không thể hiểu được, chúng ta có vẻ đã làm tất cả điều này mà không có bất kỳ sự kiểm soát hiệu quả nào đối với việc sử dụng lực lượng này. Sự ảnh hưởng duy nhất mà chúng ta có thể có là cắt nguồn tài trợ, nhưng khó tin rằng điều này sẽ có hiệu quả.
B. Trong một cuộc phỏng vấn với nhà báo người Ý Gambino cho tạp chí hàng tuần Espresso của Ý, dự kiến được xuất bản vào ngày Thứ Năm (phiên bản tiếng Anh hoàn chỉnh bị rò rỉ), Nhu cho biết Việt Nam có thể tồn tại mà không cần người Mỹ. Ông chỉ muốn vài đơn vị trực thăng và một số tiền. Nhưng ông nhất định không muốn có binh lính Mỹ vì ông ta nói họ tuyệt đối không có khả năng chiến đấu trong một cuộc chiến tranh du kích. (But he definitely does not want American military personnel who, he says, are absolutely incapable of fighting a guerrilla war)
Ngay cả Lực lượng Đặc biệt do Kennedy tạo ra cũng không đáng đồng xu nào. Ông ấy muốn Việt Nam được đối xử như Mỹ đối xử với Nam Tư - cung cấp tiền cho họ nhưng không tìm cách ảnh hưởng đến hệ thống chính phủ của họ. Ông ta nói rằng, ông ta và Tổng thống đã phản đối việc can thiệp quân sự Mỹ quy mô lớn ngay cả trong "thời điểm nguy hiểm nhất, tức mùa đông 1961-1962". Cuộc chiến không thể thắng lợi với người Mỹ vì họ là chướng ngại đối với việc biến đổi cách mạng của xã hội, điều kiện tiên quyết cho chiến thắng. Sau đó, xuất hiện những lời này: "Nếu người Mỹ ngừng giúp đỡ, điều đó cũng không phải là việc tồi tệ sau cùng - If the Americans were to interrupt their help, it may not be a bad thing after all." - "..."
C. Trong những ngày gần đây, Bộ trưởng Công Dân Vụ Hiếu nói với một trong những nguồn tin đáng tin cậy của tôi: "Chúng ta không còn cần người Mỹ nữa, thậm chí trong lãnh vực kinh tế, vì chúng ta có thể tiếp cận với các vấn đề kinh tế bằng nguồn lực riêng của chúng ta. Việc đình chỉ chương trình nhập khẩu hàng hóa hiện tại có thể tạo cho chính phủ Việt Nam một cơ hội để quyết định, không biết liệu Hiếu nói có đúng hay không.
D. Trong thông điệp của ông Diệm tại Quốc hội hôm nay, khi nói về chiến thắng sắp tới trước Việt Cộng, ông nói rằng nó sẽ "cho thấy các quốc gia nhỏ của thế giới không liên kết rằng họ cũng có thể áp chế chiến tranh phá hoại của Cộng sản". Ông cũng nhấn mạnh tổ chức Hội nghị Liên đại hội Quốc tế (nơi bà Nhu hoạt động) là nơi mà Việt Nam đã đóng một vai trò đáng kể trên trường quốc tế.
3. Những điều trên đưa tôi đến kết luận rằng chúng ta không thể loại bỏ Nhu bằng các biện pháp bất bạo động trái với ý muốn của họ.
4. Tôi cũng kết luận rằng chúng ta không thể giả định rằng Diệm và Nhu có mục tiêu giống như chúng ta. Rõ ràng, Nhu muốn sự giúp đỡ của chúng ta mà không có sự hiện diện của chúng ta, điều mà ông ta cho rằng chúng ta sử dụng làm lý do can thiệp vào hệ thống chính phủ nội bộ của họ. Ông ta yêu cầu chúng ta rời đi và ông ta có thể tự do làm theo ý muốn giống như Tito hiện nay. Nhu cũng có ảnh hưởng mạnh đến Diệm.
5. Đoạn văn 3 và 4 làm cho việc nhìn thấy một tương lai tốt cho mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Chính phủ Việt Nam ngày nay trở nên khó khăn. Tôi nói điều này vì điều duy nhất mà Hoa Kỳ thực sự muốn - loại bỏ hoặc hạn chế Nhu - đã là không thể. Tuy nhiên, không có điểm nào trong số 19 điểm a-i trông thực sự quan trọng.
6. Tôi tin rằng Diệm và Nhu nhận thấy Hoa Kỳ đang đòi hỏi những điều như việc loại bỏ Nhu, thả các sinh viên mà họ hoàn toàn chắc rằng họ không thể đáp ứng, và chúng ta nên xem xét việc rút quân như một khả năng ngày càng gia tăng. Bắt đầu rút quân có thể kích hoạt một cuộc đảo chính (The beginning of withdrawal might trigger off a coup). LODGE [Theo JFK Library:Telegram #4863,from Saigon to Sec.of State]
4. Tôi cũng kết luận rằng chúng ta không thể giả định rằng Diệm và Nhu có mục tiêu giống như chúng ta. Rõ ràng, Nhu muốn sự giúp đỡ của chúng ta mà không có sự hiện diện của chúng ta, điều mà ông ta cho rằng chúng ta sử dụng làm lý do can thiệp vào hệ thống chính phủ nội bộ của họ. Ông ta yêu cầu chúng ta rời đi và ông ta có thể tự do làm theo ý muốn giống như Tito hiện nay. Nhu cũng có ảnh hưởng mạnh đến Diệm.
5. Đoạn văn 3 và 4 làm cho việc nhìn thấy một tương lai tốt cho mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Chính phủ Việt Nam ngày nay trở nên khó khăn. Tôi nói điều này vì điều duy nhất mà Hoa Kỳ thực sự muốn - loại bỏ hoặc hạn chế Nhu - đã là không thể. Tuy nhiên, không có điểm nào trong số 19 điểm a-i trông thực sự quan trọng.
6. Tôi tin rằng Diệm và Nhu nhận thấy Hoa Kỳ đang đòi hỏi những điều như việc loại bỏ Nhu, thả các sinh viên mà họ hoàn toàn chắc rằng họ không thể đáp ứng, và chúng ta nên xem xét việc rút quân như một khả năng ngày càng gia tăng. Bắt đầu rút quân có thể kích hoạt một cuộc đảo chính (The beginning of withdrawal might trigger off a coup). LODGE [Theo JFK Library:Telegram #4863,from Saigon to Sec.of State]
✱ Nhà báo Úc: Nhu tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất mà tôi từng nghe
Ngày 17/10/1963 - Theo báo cáo bởi nhà báo Morris West, ông là một nhà báo người Úc theo đạo Công giáo và đã có buổi gặp trong hai giờ với ông Nhu vào ngày 16 tháng 10. Ông West cho biết cuộc gặp được xem là "tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất mà tôi từng nghe."
West cho biết ông đã giới thiệu về bản thân mình là một nhà báo Công giáo ôn hòa, quan tâm đến Việt Nam chỉ liên quan đến lĩnh vực an ninh và không có kế hoạch viết gì về cuộc phỏng vấn này, và ông Nhu đáp ứng ngay lập tức.
Ông West bắt đầu hỏi ông Nhu điều gì Mỹ có thể làm để cải thiện quan hệ với chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Ông Nhu nói rằng ông muốn tất cả, lặp lại, tất cả các cố vấn Mỹ đều phải rời đi, bao gồm cả phi công trực thăng , nhưng viện trợ vật chất của Mỹ vẫn nên tiếp tục. Ông Nhu nói ông muốn người Mỹ đối xử với Việt Nam Cộng hòa như cách họ đối xử với Tito, tức là giúp đỡ nhưng không tham gia vào việc chỉ đạo và kiểm soát việc sử dụng viện trợ.
Ông Nhu nhấn mạnh rằng "Tôi là người thiết lập kế sách, người hiểu rõ đất nước", và than phiền rằng dưới sự sắp đặt hiện tại, ông không thể lập kế hoạch về một chính sách mà không cần xin phê duyệt từ Mỹ để sử dụng trực thăng. Ông tuyên bố: "Không có người Mỹ, chúng ta có thể thắng chiến tranh trong hai hoặc ba năm. Với người Mỹ ở đây, ai mà biết được...? - without the americans, we could win the war in two or three years. With the americans here, who knows...?" Có thể ngụ ý là không bao giờ. Ông nói rằng người Mỹ không hiểu biết loại chiến tranh này và Nhu đã phàn nàn về sự can thiệp của Hoa Kỳ vào các vấn đề chính trị của Việt Nam, nhưng ông không bàn luận về việc giảm viện trợ từ Hoa Kỳ. Khi hỏi về việc liệu có người Mỹ nào hữu ích không, Nhu trả lời rằng có những "dòng chảy thiện lành, và CIA là một trong số đó", nhưng không nêu rõ hơn. Khi được hỏi ý kiến về Đại sứ Lodge, Nhu nói: "Ông Dulles đã áp dụng nguyên tắc đạo đức trong ngoại giao của mình, mặc dù ông đã mắc sai lầm. Hiện nay trong ngoại giao Mỹ ở Việt Nam, không có đạo đức." (There is no morality in present American diplomacy in Vietnam).
West cho biết ông đã giới thiệu về bản thân mình là một nhà báo Công giáo ôn hòa, quan tâm đến Việt Nam chỉ liên quan đến lĩnh vực an ninh và không có kế hoạch viết gì về cuộc phỏng vấn này, và ông Nhu đáp ứng ngay lập tức.
Ông West bắt đầu hỏi ông Nhu điều gì Mỹ có thể làm để cải thiện quan hệ với chính quyền Việt Nam Cộng hòa. Ông Nhu nói rằng ông muốn tất cả, lặp lại, tất cả các cố vấn Mỹ đều phải rời đi, bao gồm cả phi công trực thăng , nhưng viện trợ vật chất của Mỹ vẫn nên tiếp tục. Ông Nhu nói ông muốn người Mỹ đối xử với Việt Nam Cộng hòa như cách họ đối xử với Tito, tức là giúp đỡ nhưng không tham gia vào việc chỉ đạo và kiểm soát việc sử dụng viện trợ.
Ông Nhu nhấn mạnh rằng "Tôi là người thiết lập kế sách, người hiểu rõ đất nước", và than phiền rằng dưới sự sắp đặt hiện tại, ông không thể lập kế hoạch về một chính sách mà không cần xin phê duyệt từ Mỹ để sử dụng trực thăng. Ông tuyên bố: "Không có người Mỹ, chúng ta có thể thắng chiến tranh trong hai hoặc ba năm. Với người Mỹ ở đây, ai mà biết được...? - without the americans, we could win the war in two or three years. With the americans here, who knows...?" Có thể ngụ ý là không bao giờ. Ông nói rằng người Mỹ không hiểu biết loại chiến tranh này và Nhu đã phàn nàn về sự can thiệp của Hoa Kỳ vào các vấn đề chính trị của Việt Nam, nhưng ông không bàn luận về việc giảm viện trợ từ Hoa Kỳ. Khi hỏi về việc liệu có người Mỹ nào hữu ích không, Nhu trả lời rằng có những "dòng chảy thiện lành, và CIA là một trong số đó", nhưng không nêu rõ hơn. Khi được hỏi ý kiến về Đại sứ Lodge, Nhu nói: "Ông Dulles đã áp dụng nguyên tắc đạo đức trong ngoại giao của mình, mặc dù ông đã mắc sai lầm. Hiện nay trong ngoại giao Mỹ ở Việt Nam, không có đạo đức." (There is no morality in present American diplomacy in Vietnam).
Trong cuộc trò chuyện này, Nhu nhận xét rằng " lòng trung thành với chính phủ đã bị mất ở các thành phố nhưng vẫn còn mạnh ở các khu vực nông thôn. Chúng tôi sẽ xây dựng các ấp ở các thành phố... nhằm mục đích khơi dậy lòng trung thành với chế độ". Ông cũng nhận xét rằng trong giai đoạn phát triển này, Việt Nam "phải có một chế độ độc tài... Chúng tôi đang giới thiệu dân chủ trong các ấp, từ dưới lên".
Tiếp theo, West hỏi về Ủy ban Liên Hiệp Quốc mới được thành lập về Việt Nam. Nhu nói rằng Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa đã bị "phản bội" bởi Đại sứ cũ Trần Văn Chương, người đã "tâng bốc Bộ Ngoại giao" và từ đó khuyến khích sự hỗ trợ của Hoa Kỳ cho nghị quyết của Costa Rica. West nói rằng Nhu rõ ràng cho rằng Ủy ban đang đến đây để điều tra "nhân quyền" và không chỉ là quan hệ của chính phủ với Phật giáo như báo chí Sài Gòn đã loan tải. Ông nói rằng Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa không có lựa chọn nào khác ngoài việc đồng ý với nghị quyết của Costa Rica. Bởi vì lựa chọn duy nhất khác là đề xuất của Liên Xô.
Cuối cùng, West hỏi về những thông tin rằng Nhu đã đàm phán với Hồ Chí Minh. Nhu trả lời rằng "một số thượng nghị sĩ Mỹ (có thể là đoàn đại biểu nhà Zablocki) đã buộc tôi như vậy, và tôi nói với họ rằng các người Mỹ đang làm mọi cách để thúc đẩy tôi vào vòng tay của Hồ Chí Minh nhưng tôi vẫn trung thành với Việt Nam - some American senators (presumably the Zablocki House delegation) accused me of that and I told them that you Americans are doing all you can to drive asked about me into his arms but I remain loyal to viet-nam.." Khi hỏi về quan hệ giữa miền Bắc Việt Nam với Trung Quốc, Nhu nói: "Hồ Chí Minh dường như giữ mình cách biệt với Trung Quốc... Có ba nhóm ở phía Bắc, quân đội ủng hộ Trung Quốc, những người theo đường lối của Nga và các đảng viên đã trở thành cộng sản thông qua con đường dân tộc. West cho rằng các cuộc đàm phán của Chính phủ Việt Nam Cộng Hòa sẽ được tiến hành với nhóm cuối cùng. Nhu đáp lại một cách gợi ý "Không phải tôi đã chủ động nắm lấy cơ hội đó - Nhu replied suggestively 'it was not I who took the initiative' ". LODGE [Theo JFK Library: Telegram #727, from Saigon to Sec. of State]
Theo điện tín của ĐS Lodge về việc Maneli đã trình bày cho ông Ngô Đình Nhu về đề xuất của Hồ Chí Minh liên quan đến cuộc đình chiến, tuy "không thực tế - nhưng có thể trở thành thực tế trong ba hoặc bốn tháng tới và đang được nghiên cứu". Khi tuyên bố điều này, ông Nhu đã đi ngược với chính sách của người Mỹ muốn dùng Việt Nam để chống chủ trương của Liên Xô phát động chiến tranh giải phóng tại Việt Nam để chống Mỹ:
"Vào tháng 6 năm 1961 tại Hội nghị thượng đỉnh Vienna với Thủ tướng Liên Xô Nikita Khrushchev, Kennedy không chuẩn bị trước và dường như bị lép vế. Tiếp theo, các tuyên bố cứng rắn của Kennedy về Liên Xô ở Berlin không cải thiện được tình hình - Ngược lại Liên Xô đã cho xây dựng bức tường Berlin. Cuối cùng, quyết định của ông không vạch ra đường lối chống lại chủ nghĩa cộng sản ở Lào, như Chính quyền Eisenhower đã thúc giục, trái lại dùng miền Nam Việt Nam làm nơi chống lại chủ nghĩa cộng sản ở châu Á (Finally, his decision not to draw the line against communism in Laos, as the Eisenhower Administration had urged, left South Vietnam as the place to fight communism in Asia) Theo Thư Viện Bộ Ngoại Giao: Kennedy’s Foreign Policy.
Ngoài đề xuất "về một cuộc đình chiến" từ miền Bắc, ông Nhu còn đưa ra "tuyên bố chống Mỹ trắng trợn nhất " theo nhà báo Úc rằng "ông muốn tất cả, lặp lại, tất cả các cố vấn Mỹ đều phải rời đi" và rằng "không có người Mỹ, chúng ta có thể thắng cuộc chiến này trong hai hoặc ba năm". Những lời lẽ này xem ra ông Ngô Đình Nhu tự ký vào bản án tử hình.
Và “Chính quyền Kennedy đã chấp thuận việc lật đổ Tổng thống Diệm, tin rằng bất kỳ chính phủ kế nhiệm nào cũng phải tốt hơn chính phủ của ông Diệm. Họ đã sai “ (the Kennedy Administration approved the overthrow of President Diem, believing that any successor government would have to be an improvement over Diem’s. They were wrong) . Theo: Kennedy’s Foreign Policy.
Qua dòng chữ trên: “Tin rằng bất kỳ chính phủ kế nhiệm nào cũng phải tốt hơn chính phủ của ông Diệm”, về điều “chính phủ kế nhiệm” tốt hơn vì chẳng những không “sẵn lòng từ bỏ viện trợ Mỹ nếu đó là cái giá phải trả để loại bỏ sự hiện diện của người Mỹ” như chính phủ tiền nhiệm, mà “chính phủ kế nhiệm” còn “INVITE the United States to send the Marines “ tới Việt Nam. Sau ngày lật đổ Đệ I VNCH quân đội Mỹ đã đến tham chiến tại Việt Nam, mười hai năm sau đến lượt Đệ II VNCH bị bức tử sau khi Mỹ rút quân ra đi theo yêu cầu của Trung Quốc (Kissinger and PM Chou:... withdrawal of all our forces from Vietnam and Indochina as you suggested before) để hai nước Mỹ - Tầu cùng bắt tay chống“con gấu Bắc cực”.
-- Đào Văn
Gửi ý kiến của bạn
