Chiến hạm Mỹ Vandergrift đã cập bến Saigon trong một cuộc viếng thăm đầy vẻ tượng trưng đánh dấu một trang sử mới trong mối quan hệ giữa Mỹ và chế độ CS Hà Nội, kết thúc mấy chục năm nghi kỵ sau cuộc chiến Việt Nam. Đây là một biến cố lịch sử chăng" Tất cả còn tùy thuộc những gì sẽ xẩy ra trong giai đoạn sắp tới. Sự thật, không ai ngạc nhiên về biến cố này, người ta đã dự liệu chuyện sẽ xẩy ra từ đầu tháng 10 khi có tin tướng Phạm Văn Trà, Bộ trưởng Quốc phòng CSVN sẽ chính thức đến thăm Mỹ vào tháng 11. Tất cả đều đã được chuẩn bị từ lâu. Nhưng cũng nên nhìn lại những biến cố thực sự đã làm nên lịch sử trong quá khứ.
Nhìn chiếc chiến hạm trương cờ Mỹ và cờ đỏ sao vàng của chế độ CSVN từ biển chạy vào sông Saigon, có hai chiến hạm CSVN dẫn đầu để ngược giòng sông cặp bến cảng, người ta không khỏi bâng khuâng nghĩ đến những ngày chót của cuộc chiến. Kể từ năm 1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết để Mỹ rút quân khỏi Việt Nam, có lẽ không còn chiến hạm Mỹ nào lội ngược giòng sông này mà chỉ có những chiếc tầu lội xuôi giòng để ra đi không trở lại. Mỹ rút nhưng chiến tranh vẫn tiếp tục để hai năm sau, một phần thế lực Mỹ đại diện tượng trưng đã phải vội vã bỏ chạy không mấy hào hùng khi chế độ VNCH do Mỹ yểm trợ sụp đổ trước sức mạnh tổng công kích của quân đội Bắc Việt. Đây mới là biến cố lịch sử không thể nào quên. Hơn 58,000 quân Mỹ đã tử trận, phía quân người Việt ở cả hai bên trên 3 triệu người đã chết, còn về dân ở hai bên lằn mức hơn 1 triệu người thiệt mạng, trong cuộc chiến kéo dài hơn 10 năm có Mỹ trực tiếp tham gia. Chuyện tướng Trà đến Mỹ không đáng nói, bởi vì cũng như một tuồng hát bội nó chỉ là một màn giáo đầu dọn đường cho những màn chính kế tiếp.
Hãy ghi nhận chiến hạm Vandergrift là chiến hạm đầu tiên của Mỹ đến Saigon kể từ khi chiến tranh kết thúc. Nếu đây chỉ là một cuộc viếng thăm tượng trưng, ngay từ buổi đầu nó đã mang nhiều ý nghĩa. Sau cuộc chiến, Mỹ cấm vận đối với Việt Nam dưới chế độ CS. Đến năm 1995, TT Clinton bãi bỏ cấm vận mở đầu cho việc thiết lập bang giao và năm 1999 hai bên ký một hiệp ước thương mại song phương. Nhưng mối quan hệ hai bên vẫn chưa thể hoàn toàn và nhiều vấn đề lấn cấn còn tồn tại, nhất là về nhân quyền và tự do tôn giáo gây nghi kỵ. Đến nay TT Bush còn làm mạnh hơn cả ông Clinton để bình thường hóa hoàn toàn quan hệ song phương bằng cách xiết chặt mối liên hệ về quân sự. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Raymond Burghardt đã lên chiến hạm Vandergrift từ lúc nó bắt đầu chạy vào sông Saigon. Ông nói: "Chúng tôi đã phát triển mối quan hệ thương mại rất lành mạnh, chúng tôi đã có những cuộc thảo luận thành thực với nhau về những vấn đề bất đồng như nhân quyền và tự do tôn giáo, và bây giờ chúng tôi bắt đầu phát triển mối quan hệ giữa quân và quân. Tôi nghĩ bước kế tiếp có thể là phát triển quan hệ tốt giữa các cơ quan thi hành luật pháp của hai bên".
Và một hình ảnh tượng trưng khác nhưng cũng có ý nghĩa hòa giải: sau khi tầu Mỹ cập bến, Trung tá Hải quân Richard Rogers, chỉ huy chiến hạm, cùng Tùy viên quân sự Sứ quán Mỹ Stephen Ball đã đến chứng kiến việc đặt vòng hoa dưới tượng Hồ Chí Minh trong một công viên giữa thành phố Saigon. Như vậy kế hoạch của Mỹ là chỉ cần "nói chuyện thẳng thắn" về những vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo, bất chấp những sự đàn áp xẩy ra hầu như hàng ngày ở Việt Nam, sự phát triển giữa quân và quân vẫn tiếp tục không thay đổi. Không những thế, Mỹ còn muốn tiến đến một lãnh vực xa hơn là phát triển hợp tác giữa các cơ quan chấp hành luật pháp, nghĩa là công an cảnh sát và cả tình báo. Hiển nhiên điều Mỹ muốn tiến đến bằng mọi giá là xiết chặt mối quan hệ quân sự và tình báo với Hà Nội. Việc này nằm trong mục tiêu chiến lược chống khủng bố rộng lớn, nhất là vào lúc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld thấy cần phải bố trí lại lực lượng quân sự Mỹ tại Nam Hàn và Nhật Bản để tăng cường cho các mặt trận ở Trung Đông và Afghanistan.
Về phía nguời dân ở Saigon, người ta thấy thái độ hoan nghênh rõ rệt mặc dù chính quyền CSVN không muốn làm lớn chuyện viếng thăm của chiến hạm Mỹ. Một phái đoàn cấp thấp do Nguyễn Đức Hùng, phụ tá Ngoại trưởng cầm đầu đã chào đón chiến hạm Mỹ, tuyên bố: "Đây là một biến cố quan trọng trong mối quan hệ song phương giữa hai nước". Xiết chặt quan hệ với Mỹ là điều Hà Nội mong muốn, nhưng không dám tỏ ra quá vồ vập vì còn e ngại ông láng giềng đồng chí phương Bắc. Về quan hệ thương mại theo các giới chính thức, Mỹ hiện nay là nước hàng đầu nhập cảng sản phẩm của Việt Nam, theo thương ước song phương đã vọt lên đến 3 tỷ đô-la một năm. Trong 4 ngày viếng thăm Saigon, trên 300 lính Hải quân Mỹ có dịp lên bờ, rốc túi đô-la ra mua sắm vui chơi du ngoạn, an toàn hơn nhiều nơi khác trên thế giới. Nếu không có gì bất ngờ xẩy ra, Saigon là hải cảng nghỉ ngơi cho Hải quân Mỹ tốt hơn các hải cảng khác ở Phi Luật Tân, Indonesia, Mã-lai-á và cả Singapore.
Người ta nói hãy gác quá khứ qua một bên để nhìn đến hiện tại và tính đến tương lai. Điều đó rất đúng, nhưng quá khứ chỉ nên tạm bỏ sang một bên chớ đừng nên đánh rơi mất nó. Quá khứ là sự tích lũy những bài học kinh nghiệm, có nhớ những bài học đó để nhìn rõ cái gì đã sai, cái gì đã đúng mới có thể đối phó được với những vấn đề của hiện tại. Chỉ có những kẻ mê muội mới đi vào vết xe đổ. Điều này đúng cho những người Cộng sản Việt Nam cần xét lại chủ nghĩa giáo điều của họ đã gây tai họa cho đất nước. Điều này đúng cho Mỹ về Hiệp định Paris và việc rút quân khỏi Việt Nam năm 1973, nhất là cho chính phủ Bush hiện nay đang tính đến việc gấp rút "Iraq hóa" chiến tranh. Và cũng đúng cho cả cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại, cần lấy bài học kinh nghiệm của một quá khứ ngắn chưa đầy 30 năm, để có một sự hòa hợp hơn trong cuộc tranh đấu cho một nước Việt Nam dân chủ, tôn trọng nhân quyền và tự do tôn giáo.
Nhìn chiếc chiến hạm trương cờ Mỹ và cờ đỏ sao vàng của chế độ CSVN từ biển chạy vào sông Saigon, có hai chiến hạm CSVN dẫn đầu để ngược giòng sông cặp bến cảng, người ta không khỏi bâng khuâng nghĩ đến những ngày chót của cuộc chiến. Kể từ năm 1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết để Mỹ rút quân khỏi Việt Nam, có lẽ không còn chiến hạm Mỹ nào lội ngược giòng sông này mà chỉ có những chiếc tầu lội xuôi giòng để ra đi không trở lại. Mỹ rút nhưng chiến tranh vẫn tiếp tục để hai năm sau, một phần thế lực Mỹ đại diện tượng trưng đã phải vội vã bỏ chạy không mấy hào hùng khi chế độ VNCH do Mỹ yểm trợ sụp đổ trước sức mạnh tổng công kích của quân đội Bắc Việt. Đây mới là biến cố lịch sử không thể nào quên. Hơn 58,000 quân Mỹ đã tử trận, phía quân người Việt ở cả hai bên trên 3 triệu người đã chết, còn về dân ở hai bên lằn mức hơn 1 triệu người thiệt mạng, trong cuộc chiến kéo dài hơn 10 năm có Mỹ trực tiếp tham gia. Chuyện tướng Trà đến Mỹ không đáng nói, bởi vì cũng như một tuồng hát bội nó chỉ là một màn giáo đầu dọn đường cho những màn chính kế tiếp.
Hãy ghi nhận chiến hạm Vandergrift là chiến hạm đầu tiên của Mỹ đến Saigon kể từ khi chiến tranh kết thúc. Nếu đây chỉ là một cuộc viếng thăm tượng trưng, ngay từ buổi đầu nó đã mang nhiều ý nghĩa. Sau cuộc chiến, Mỹ cấm vận đối với Việt Nam dưới chế độ CS. Đến năm 1995, TT Clinton bãi bỏ cấm vận mở đầu cho việc thiết lập bang giao và năm 1999 hai bên ký một hiệp ước thương mại song phương. Nhưng mối quan hệ hai bên vẫn chưa thể hoàn toàn và nhiều vấn đề lấn cấn còn tồn tại, nhất là về nhân quyền và tự do tôn giáo gây nghi kỵ. Đến nay TT Bush còn làm mạnh hơn cả ông Clinton để bình thường hóa hoàn toàn quan hệ song phương bằng cách xiết chặt mối liên hệ về quân sự. Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Raymond Burghardt đã lên chiến hạm Vandergrift từ lúc nó bắt đầu chạy vào sông Saigon. Ông nói: "Chúng tôi đã phát triển mối quan hệ thương mại rất lành mạnh, chúng tôi đã có những cuộc thảo luận thành thực với nhau về những vấn đề bất đồng như nhân quyền và tự do tôn giáo, và bây giờ chúng tôi bắt đầu phát triển mối quan hệ giữa quân và quân. Tôi nghĩ bước kế tiếp có thể là phát triển quan hệ tốt giữa các cơ quan thi hành luật pháp của hai bên".
Và một hình ảnh tượng trưng khác nhưng cũng có ý nghĩa hòa giải: sau khi tầu Mỹ cập bến, Trung tá Hải quân Richard Rogers, chỉ huy chiến hạm, cùng Tùy viên quân sự Sứ quán Mỹ Stephen Ball đã đến chứng kiến việc đặt vòng hoa dưới tượng Hồ Chí Minh trong một công viên giữa thành phố Saigon. Như vậy kế hoạch của Mỹ là chỉ cần "nói chuyện thẳng thắn" về những vấn đề nhân quyền và tự do tôn giáo, bất chấp những sự đàn áp xẩy ra hầu như hàng ngày ở Việt Nam, sự phát triển giữa quân và quân vẫn tiếp tục không thay đổi. Không những thế, Mỹ còn muốn tiến đến một lãnh vực xa hơn là phát triển hợp tác giữa các cơ quan chấp hành luật pháp, nghĩa là công an cảnh sát và cả tình báo. Hiển nhiên điều Mỹ muốn tiến đến bằng mọi giá là xiết chặt mối quan hệ quân sự và tình báo với Hà Nội. Việc này nằm trong mục tiêu chiến lược chống khủng bố rộng lớn, nhất là vào lúc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld thấy cần phải bố trí lại lực lượng quân sự Mỹ tại Nam Hàn và Nhật Bản để tăng cường cho các mặt trận ở Trung Đông và Afghanistan.
Về phía nguời dân ở Saigon, người ta thấy thái độ hoan nghênh rõ rệt mặc dù chính quyền CSVN không muốn làm lớn chuyện viếng thăm của chiến hạm Mỹ. Một phái đoàn cấp thấp do Nguyễn Đức Hùng, phụ tá Ngoại trưởng cầm đầu đã chào đón chiến hạm Mỹ, tuyên bố: "Đây là một biến cố quan trọng trong mối quan hệ song phương giữa hai nước". Xiết chặt quan hệ với Mỹ là điều Hà Nội mong muốn, nhưng không dám tỏ ra quá vồ vập vì còn e ngại ông láng giềng đồng chí phương Bắc. Về quan hệ thương mại theo các giới chính thức, Mỹ hiện nay là nước hàng đầu nhập cảng sản phẩm của Việt Nam, theo thương ước song phương đã vọt lên đến 3 tỷ đô-la một năm. Trong 4 ngày viếng thăm Saigon, trên 300 lính Hải quân Mỹ có dịp lên bờ, rốc túi đô-la ra mua sắm vui chơi du ngoạn, an toàn hơn nhiều nơi khác trên thế giới. Nếu không có gì bất ngờ xẩy ra, Saigon là hải cảng nghỉ ngơi cho Hải quân Mỹ tốt hơn các hải cảng khác ở Phi Luật Tân, Indonesia, Mã-lai-á và cả Singapore.
Người ta nói hãy gác quá khứ qua một bên để nhìn đến hiện tại và tính đến tương lai. Điều đó rất đúng, nhưng quá khứ chỉ nên tạm bỏ sang một bên chớ đừng nên đánh rơi mất nó. Quá khứ là sự tích lũy những bài học kinh nghiệm, có nhớ những bài học đó để nhìn rõ cái gì đã sai, cái gì đã đúng mới có thể đối phó được với những vấn đề của hiện tại. Chỉ có những kẻ mê muội mới đi vào vết xe đổ. Điều này đúng cho những người Cộng sản Việt Nam cần xét lại chủ nghĩa giáo điều của họ đã gây tai họa cho đất nước. Điều này đúng cho Mỹ về Hiệp định Paris và việc rút quân khỏi Việt Nam năm 1973, nhất là cho chính phủ Bush hiện nay đang tính đến việc gấp rút "Iraq hóa" chiến tranh. Và cũng đúng cho cả cộng đồng Việt Nam ở hải ngoại, cần lấy bài học kinh nghiệm của một quá khứ ngắn chưa đầy 30 năm, để có một sự hòa hợp hơn trong cuộc tranh đấu cho một nước Việt Nam dân chủ, tôn trọng nhân quyền và tự do tôn giáo.
Gửi ý kiến của bạn
