Chính trị nước Mỹ
Vào ngày 15-11-2022 tại tư dinh Mar-a-Lago, Florida cựu Tổng thống bị thất sủng Donald Trump tuyên bố rằng ông sẽ tái tranh cử Tổng thống vào năm 2024. Ngay ngày hôm sau Dân Biểu Hoa Kỳ Gerry Connolly (Dân Chủ, Virginia) cho biết rằng các Dân Biểu Dân Chủ sẽ đưa ra một nghị quyết để đảm bảo rằng Trump không bao giờ có thể giữ chức vụ tổng thống nữa bằng cách viện dẫn Tu Chính Án Thứ 14. Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rằng những người tham gia những cuộc phản loạn (insurrection) bị cấm giữ các chức vụ liên bang và ông Connolly cam kết đảm bảo các hành động của Trump vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 không bị lãng quên.
Trước đó vào ngày 3 tháng 11 năm 2022, Tổ Chức Công Dân Vì Trách Nhiệm và Đạo Đức ở Washington (Citizens for Responsibility and Ethics in Washington - CREW) cũng đã viết một lá thư cho cựu Tổng thống Donald Trump để cảnh báo ông rằng CREW sẽ theo đuổi việc truất quyền tranh cử của ông theo Khoản III của Tu Chính Án 14 dựa trên việc ông tham gia vào cuộc nổi dậy. Biến cố này đã lên đến đỉnh điểm vào ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Vào ngày hôm qua, 15-12-2022, một nhóm gồm 40 Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ, do DB David Cicilline (Rhode Island) dẫn đầu, đã đệ trình một dự luật vào thứ Năm để cấm cựu Tổng thống Trump nắm giữ những chức vụ liên bang trong tương lai theo Tu chính án thứ 14. Dự luật này được tất cả các dân biểu Dân Chủ ủng hộ.
Điều 3 của Tu Chánh Án quy định rằng không ai trước đây đã tuyên thệ ủng hộ Hiến Pháp và tham gia vào “cuộc nổi dậy hoặc nổi loạn” sẽ “giữ bất kỳ chức vụ nào, dân sự hay quân sự, dưới thời Hoa Kỳ.
DB Cicilline cho biết trong một thông cáo công bố luật rằng Trump “rất rõ ràng” đã tham gia vào một cuộc nổi dậy vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, với ý định lật ngược kết quả của cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Ông nói: “Bạn không thể lãnh đạo một chính phủ mà bạn đã cố gắng phá hủy.
Bản thông cáo nói rằng dự luật bao gồm lời khai và bằng chứng chứng minh cách Trump tham gia vào cuộc nổi dậy.
Dự luật cũng mô tả cụ thể cách Trump đã giúp khuyến khích bạo lực vào ngày 6 tháng 1, đe dọa các quan chức liên bang và tiểu bang khi họ không ủng hộ những tuyên bố sai trái của ông về việc cuộc bầu cử bị đánh cắp và từ chối tố cáo đám đông đã xông vào Điện Capitol trong nhiều giờ trong cuộc bạo loạn.
DB Cicilline nói: “Tu chính án thứ 14 nêu rõ rằng dựa trên hành vi trong quá khứ của mình, Donald Trump không đủ tư cách giữ chức vụ liên bang nữa và theo Điều 5, Quốc hội có quyền thông qua luật để thực hiện lệnh cấm này”.
Trắng trợn hơn cả là vào ngày 4-12-2022, cựu Tổng Thống Trump tuyên bố đòi hủy bỏ Hiến Pháp để ông lên làm tổng thống.
DB Cicilline, người từng là người quản lý cuộc luận tội đầu tiên của Trump, đã gửi một lá thư cho các đồng nghiệp Đảng Dân chủ của mình vào tháng trước để kêu gọi những đồng nghiệp đồng tài trợ cho một dự luật cấm Trump nắm giữ những chức vụ liên bang.
Dự luật (mới đệ trình chưa có tên và số) sẽ cần có sự chấp thuận của lưỡng viện và chỉ còn ít ngày trước khi Quốc Hội thứ 117 chấm dứt (3/1/2021-3/1/2023). Hiện Đảng Dân Chủ chiếm đa số cả Hạ Viện lẫn Thượng Viện. Nếu không thông qua kịp trong tháng 12, 2022, Đảng Dân Chủ sẽ có thể đệ trình dự luật này cho Quốc Hội mới. Đảng Cộng Hòa khó có một lý do nào để từ chối ngoại trừ phủ nhận rằng cựu Tổng Thống Trump không liên hệ gì đến cuộc bạo loạn 6/1.
Trump đã bị luận tội về tội “kích động nổi dậy” sau ngày 6 tháng 1, nhưng ông đã được Thượng viện tha bổng. Đây là lần thứ hai Trump bị luận tội. Lần luận tội đầu tiên diễn ra vào tháng 12 năm 2019.
Tháng trước, Trump đã trở thành ứng cử viên lớn đầu tiên tuyên bố tranh cử tổng thống vào năm 2024.
Tu Chính Án thứ 14 được phê chuẩn sau cuộc Nội Chiến (1861-1865), khi các Liên Minh miền Nam (Confederates) và các tiểu bang ly khai tái nhập Liên Bang (Union).
– Nguyễn Quốc Khải
(16-12-2022)
Tham khảo:
(1) Noah Bookbinder, “Legal complaint: CREW to pursue disqualification if Trump runs.” November 3, 2022.
(2) Jared Gans, “House Democrats introduce legislation to bar Trump from office under 14th Amendment,” The Hill, December 15, 2022.
(3) Nguyễn Quốc Khải, “Tu Chánh Án 14 của Hiến Pháp Hoa Kỳ cấm Trump tranh cử tổng thống và giữ các chức vụ liên bang,” Việt Báo, November 20, 2022.
(4) Kathryn Watson, “House Democrats introduce legislation to bar Trump from office under 14th Amendment,” CBS News, December 16, 2022.
Gửi ý kiến của bạn
