Khía Cạnh Pháp Lý Của Phong Trào Đình Công Tại Vn

Luật Sư Nguyễn Quốc Lân trong Hội Thảo hôm 11-5-2006.<"xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

Phong trào công nhân đình công tại Việt <"xml:namespace prefix = st1 ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:smarttags" />Namtrong nhiều tháng qua đã gây nhiều tranh luận về ảnh hưởng của phong trào chống đối chính quyền Cộng Sản Việt Namcũng như ý nghĩa thực sự của phong trào này. Mặc dầu phong trào chưa có dấu có thể đe doạ chế độ, tuy nhiên đây có thể là một hiện tượng có thể đưa đến nhiều tiến triển thuận tiện khác trong nỗ lực đấu tranh đòi hỏi tự do dân chủ và nhân quyền cho người dân Việt Namtrong nước.

1. Căn bản pháp lý

Mặc dầu Việt Namkhông có một nền tảng tôn trọng pháp luật một cách nghiêm chỉnh, hiểu biết về các căn bản pháp lý có thể giúp mở rộng sự hiểu biết về ý nghĩa thực sự của phong trào công nhân biểu tình hiện nay.

a. Công Ước Quốc Tế về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hoá

Việt Nam hiện là một thành viên của Công Ước Quốc Tế về Quyền Kinh Tế, Xã Hội và Văn Hoá (Conventions on Economic, Social and Cultural Rights) Trên căn bản này, Việt Nam cần phải tuân theo các điều luật căn bản của công ước này vì đây là những tiêu chuẩn tối thiểu mà các thành viên hứa tuân theo khi ký vào hiệp ước quốc tế này. Công Ước này có những điều khoản như được trả lương thoả đáng và không phân biệt đối xử, điều kiện làm việc an toàn và vệ sinh, thời gian làm việc và nghĩ ngơi hay được tự do thành lập công đoàn.

b. Hiến Pháp Việt Nam   

Hiến Pháp Việt Namcũng có một điều khoản nhằm bảo vệ quyền lao động của giới công nhân ví dụ như qui chế về tiền lương, thời gian làm việc hay nghĩ ngơi, hay tiêu chuẩn bảo hiểm xã hội.

c. Luật lệ nhà nước

Song song với hay dựa trên Hiến Pháp Việt Nam, chính quyền Cộng Sản Việt Namvẫn thường thông qua các qui luật chi tiết đối với chế độ lao động của công nhân.

Thực tế chính trị tại Việt Namcho thấy các căn bản pháp lý này không mấy khi được thi hành hay tôn trọng một cách đúng mức. Tuy nhiên hiểu biết về các căn bản pháp lý vẫn có lợi trong những lập luận về chính trị. Đó cũng là lý do tại sao tình trạng bóc lột công nhân cũng như áp bức người dân đã đưa tình trạng vi phạm nhân quyền đến mức độ nghiêm trọng như hiện nay.

2. Nghịch lý trong Xã Hội Chủ Nghĩa

Một chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa trên nguyên tắc được xây dựng trên nền tãng một xã hội do tầng lớp lao động làm chủ và dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Phong trào biểu tình của công nhân tại Việt Namđã để lộ ra những nghịch lý trong xã hội Việt Nam.

a. Công nhân không còn làm chủ. Trong XHCN, công nhân phải là giới làm chủ và phải có khả năng và điều kiện chủ động các phương tiện sản xuất. Thực tế của phong trào biểu tình cho thấy giới công nhân không phải là thành phần chủ nhân như nhà nước vẫn hô hào.

b. Công nhân bị bóc lột.  Trong XHCN, mọi người cần phải làm lao động tuỳ theo công sức và được hưởng lợi tuỳ theo nhu cầu của mình sao cho tương sứng với công sức của mình. Thực tế của phong trào biều tình cho thấy có giới công nhân phải làm hết công sức của mình nhưng các thành phần không lao động mới thực sự được hưởng phần lớn của lợi tức. Đó là hiện tượng người bóc lột người mà trên nguyên tắc không thể nào có trong XHCN.

c. Công nhân cần được bảo vệ. Trong XHCN, giới công nhân phải là giới thực sự làm chủ và cung cấp sự bảo vệ cho các thành phần lao động khác. Thực tế của phong trào biểu tình cho thấy thành phần lao động này cần được bảo vệ hơn bao giờ hết và các thành phần không lao động mới có quyền quyết định về chính sách bảo vệ.

3. Quan điểm từ chế độ Cộng Sản

Muốn hiểu rõ tầm quan trọng cũng như ý nghĩa thực sự của phong trào công nhân đình công tại Việt Nam, chúng ta phải biết nhìn vấn đề từ cách nhìn của chính quyền CSVN. Cách nhìn này sẽ giúp chúng ta nhận ra được những phản ứng thích hợp từ chính quyền CSVN.

a. Vô sản sẽ đưa đến cách mạng.

Hầu hết các cuộc cách mạng đã thành công trong khối Cộng Sản đều đến từ sự hy sinh của giai cấp vô sản. Chính dựa vào giới vô sản này mà lời kêu gọi hy sinh tất cả ngày hôm nay để hy vọng có được một ngày mai tốt đẹp hơn cho mình hay con cháu mình thì mới có hiệu quả. Kêu gọi các thành phần có ít nhiều bổng lộc trong xã hội hy sinh tất cả là một điều rất khó. Do đó khi thành phần công nhân đứng lên vì tiền lương họ sống không đủ hay điều kiện làm việc không an toàn thì trong đầu các cấp lãnh đạo của chính quyền CSVN sẽ phải xoay quanh các vấn đề như “thời cơ chính muồi,” hay “giai cấp vô sản vùng lên.”

Đặc điểm của khối công nhân

Các viên chức được huấn luyện trong môi trường XHCN thường được huấn luyện với một tư tưởng rất đặc biệt đối với giai cấp công nhân, đó là họ (1) có tổ chức, (2) có kỹ thuật, và (3) có lãnh đạo. Chính nhờ vào các đặc tính này mà trong hầu hết các cuộc cách mạng XHCN, giai cấp công nhân luôn luôn được giao phó trách nhiệm lãnh đạo.

Trong phong trào các công nhân biểu tình hiện nay, các viên chức nhà nước CSVN rất quan tâm về sự lan rộng và phối hợp của nhiều thành phần trong phong trào này. Nếu không ngăn chặn kịp thời, phong trào có thể lan rộng ra đến một môi trường khác và do đó có thể gây đe doạ đến sự an toàn của chế độ.

b. Tiến thoái lưỡng nan

Trong tình trạng hiện nay, chính quyền CSVN có thể ở trong một cái thế rất là “tiến thoái lưỡng nan” vì những lý do như sau:

i. Nhượng bộ sẽ khuyến khích biểu tình thêm. Bất cứ nhượng bộ nào của chính quyền CSVN hay giới chủ nhân đối với các công nhân đang biểu tình cũng đều có thể tạo ra một ấn tượng rằng biểu tình có thể có hiệu quả và do đó phong trào có thể lan rộng ra.

ii. Không nhượng bộ sẽ gây căng thẳng thêm. Ngược lại nếu không nhượng bộ, cho dầu chỉ là phần nhỏ, thì mức độ bất mãn có thể gia tăng và sự lan rộng của phong trào có thể không kiềm chế được do những đặc tính đặc biệt của giới công nhân.

iii. Áp lực từ phía chủ nhân tư bản. Đây là một yếu tố mà có thể làm cho sự phỏng đoán phản ứng của chính quyền CSVN phức tạp hơn và khó có thể đoán trước được. Tuy nhiên, dựa trên đặc điểm của chính quyền CSVN là không mấy quan tâm đến thành phần thấp cổ bé miệng, cộng với áp lực của giới chủ nhân qua việc đút lót hay mua chuộc, có phần lớn là chính quyền CSVN sẽ mạnh mẽ ra tay dập tắt các phong trào biểu tình.

4. Ảnh hưởng chính trị

Phong trào công nhân biểu tình có thể gây ra nhiều bất ổn về kinh tế và chính trị đối với chế động CSVN. Những bất ổ này nếu không được kiểm soát kịp thời có thể đưa đến sự đe doạ đối với chế độ.

a. Bất ổn về kinh tế.  Nếu không được kiềm chế kịp thời, lợi điểm về lao động rẻ và vững bền tại Việt Namsẽ không còn là một ưu điểm cho giới đầu tư nước ngoài nữa. Không có ưu điểm này, Việt Namkhó có thể có những ưu điểm khác để hấp dẫn giới đầu tư nước ngoài.

b. Bất ổn về chính trị. Bất ổn kinh tế sẽ rất dễ dàng để đưa đến bất ổn về chính trị vì đây là cơ hội tốt để các phe phái chính trị đổ lỗi cho nhau để tranh giành ưu thế chính trị của mình.

c. Khởi sự phong trào quần chúng phản đối công khai. Cho dầu có bất ổn về kinh tế hay chính trị, sự lan rộng của phong trào quần chúng phải đối công khai luôn luôn là một mối đe doạ cho

các chế độ cộng sản. Đối với Việt Nam, một nơi mà người dân chưa có một kinh nghiệm trong lối sống dân chủ, đây là một mối đe doạ mà chính quyền khó có thể chấp nhận được.

5. Phản ứng của cộng đồng hải ngoại

Cộng Đồng Việt Namtại hải ngoại cần phải có những phản ứng thức thời để lợi dụng thời cơ hầu đem lại những lợi ích thiết thực cho người dân Việt Namcũng như cho phong trào đấu tranh đòi tự do dân chủ cho người dân tại Việt Nam. Có một số việc làm mà cộng đồng hải ngoại có thể làm được.

a. Vận động công đoàn lao động Hoa Kỳ lên tiếng qua WTO.  Việt Namhiện nay rất muốn được Hoa Kỳ hỗ trợ để được gia nhập vào Tổ Chức Mậu Dịch Thế Giới gọi là WTO. Công Đoàn Lao Động Hoa Kỳ, nếu hiểu rõ về tình trạng công nhân biểu tình tại Việt Nam, có thể lên tiếng vận động với chính quyền Hoa Kỳ để đòi hỏi sự cải thiện trong chế độ bảo vệ công nhân trước khi Hoa Kỳ hỗ trợ Việt Nam gia nhập vào WTO. Các công đoàn lao động tại Hoa Kỳ cũng hưởng được quyền lợi trong vấn đề này vì nếu các quyền lợi công nhân tại Việt Nam được bảo vệ, giá thành cho chi phí lao động tại Việt Nam sẽ không còn rẻ mạt để có thể lôi kéo sự xuất cảng của công ăn việc làm của các công nhân Hoa Kỳ đến những nơi rẻ mạt như Việt Nam. Các tổ chức công đoàn lao động Hoa Kỳ từ trước đến nay vẫn quan tâm và vận động rất nhiều đối với các chính sách giao thương cũng như các hiệp ước song thương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.

b. Áp bức công nhân là vi phạm nhân quyền. Các cộng đồng tại hải ngoại cần lên tiếng cho thấy rằng áp bức công nhân là một hình thức vi phạm nhân quyền. Những vi phạm này nếu được giải thích rõ ràng có thể giúp người ngoài hiểu rõ hơn về tình trạng vi phạm nhân quyền tại Việt Nam hơn là các vi phạm khác như vi phạm quyền tự do tôn giáo, tự do ngôn luật hay tự do báo chí.

c. Phơi bày rõ về xã hội kinh tế tại Việt Nam. Phong trào công nhân biểu tình tại Việt Namlà một cơ hội tốt để cộng đồng hải ngoại nói lên được thực tế của xã hội Việt Nam, đặc biệt là các nghịch lý dưới chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa.

6. Kết Luận

Phong trào công nhân biểu tình tại Việt Namcó thể đem lại nhiều hy vọng mới cho nỗ lực vận động cho nền tự do dân chủ tại Việt Nam. Tuy nhiên, phong trào này có thể bị dặp tắt rất dễ dàng trong hoàn cảnh hiện nay tại Việt Nam.

Cộng Đồng Việt Nam tại hải ngoại nên có sự hiểu biết rõ ràng hơn về ảnh hưởng và ý nghĩa thực sư của phong trào này đễ ngõ hầu có những phản ứng thức thời để hỗ trợ cho các công nhân biểu tình hay cải thiện vấn đề tự do dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam.

• Ai Cập: Cảnh Sát, Quân Đội Hãm Hiếp Nữ Tù Để Diệt Phản Kháng
• Cali: Tìm Thợ Trên Mạng, Tăng 34,800 Việc, Tháng 7
• Lụt Kinh Hoàng Tại Việt Nam
• Những dấu ấn Pàli trong tiếng Việt