Máy bay ném bom chiến lược B2 và bom phá hầm.
Một cuộc thăm dò dư luận của Washington Post được tiến hành trong tuần này cho thấy 45% người Mỹ phản đối ý tưởng này, so với chỉ 25% ủng hộ và 30% không chắc chắn.
***
Vào đêm thứ Bảy, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố với thế giới rằng Hoa Kỳ đã thực hiện những gì ông gọi là "các cuộc tấn công chính xác lớn" vào ba cơ sở hạt nhân ở Iran. Thông báo này đã chấm dứt hơn một tuần đồn đoán về việc liệu Trump có tham gia cuộc tấn công của Israel hay không; chỉ mới hôm thứ Tư, Trump đã nói với các phóng viên rằng, "Không ai biết tôi sẽ làm gì."
Cuộc tấn công của Trump là một lợi ích cho Israel, nước đã phát động chiến dịch Iran vào ngày 13 tháng 6 và đã vận động Hoa Kỳ tham gia kể từ đó. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho biết quyết định tấn công các cơ sở hạt nhân của Trump "sẽ thay đổi lịch sử", đồng thời nói thêm, "các lực lượng của nền văn minh cảm ơn ông".
Nhưng các thành viên Dân Chủ Của Quốc Hội—và một số thành viên Cộng Hòa—nhanh chóng lên án quyết định của Trump, nói rằng ông đã phớt lờ nghĩa vụ, được áp đặt bởi Đạo Luật Quyền Hạn Chiến Tranh năm 1973, là phải thông báo cho Quốc Hội trước khi thực hiện một hành động như vậy. Họ cũng lập luận rằng thông tin tình báo có sẵn không ủng hộ lý thuyết rằng Iran sở hữu bom hạt nhân.
Thật vậy, Giám Đốc Tình Báo Quốc Gia Tulsi Gabbard trước đó đã nói với Quốc Hội vào tháng 3 rằng Iran không chế tạo vũ khí hạt nhân; tuần này, Trump nói, "bà ấy đã sai" khi được hỏi về lời khai trước đó của bà. Các cuộc thăm dò cũng cho thấy sự ủng hộ yếu ớt trên khắp Hoa Kỳ đối với các cuộc tấn công vào Iran: Một cuộc thăm dò của Washington Post được tiến hành trong tuần này cho thấy 45 phần trăm người Mỹ phản đối ý tưởng này, so với chỉ 25 phần trăm cho biết họ ủng hộ và 30 phần trăm cho biết họ không chắc chắn. (Một tỷ lệ cao hơn nhiều của đảng Dân Chủ, 67 phần trăm, phản đối các cuộc tấn công, so với chỉ 24 phần trăm của đảng Cộng Hòa.)
Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Hakeem Jeffries (Dân Chủ, New York) cho biết trong một tuyên bố sau khi Trump tuyên bố tấn công “Tổng Thống Trump đã đánh lừa đất nước về ý định của mình, không xin phép Quốc hội để sử dụng vũ lực quân sự và khiến nước Mỹ có nguy cơ vướng vào một cuộc chiến có khả năng gây thảm họa ở Trung Đông.”
Dân Biểu Alexandria Ocasio-Cortez (Dân Chủ, New York) cho biết quyết định thả bom Iran của Trump “hoàn toàn và rõ ràng là căn cứ để luận tội. Ông ấy đã bốc đồng mạo hiểm phát động một cuộc chiến có thể khiến chúng ta mắc kẹt trong nhiều thế hệ.”
Trong chương trình This Week của ABC, Dân Biểu Jim Himes (D-Conn.), đảng viên Dân Chủ hàng đầu của Ủy Ban Tình Báo Hạ Viện, cho biết "còn quá sớm để nói" liệu các cuộc tấn công có thực sự "xóa sổ" chương trình hạt nhân của Iran hay không, như Trump đã tuyên bố. (Thật vậy, vào Chủ Nhật, các quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc đã đồng ý rằng "còn quá sớm" để nói liệu Iran có thể duy trì bất kỳ khả năng hạt nhân nào hay không.)
Himes nói thêm “Tổng thống đã đánh cược rất lớn ở đây. Là một thành viên của Quốc Hội, tôi rất lo ngại rằng việc này được thực hiện mà không có sự chấp thuận của Quốc Hội. Không có nhiều sự mơ hồ trong Hiến Pháp về việc ai được chấp thuận những điều này.” (Điều 1 của Hiến Pháp trao cho Quốc Hội quyền tuyên chiến; Điều II trao cho tổng thống quyền chỉ huy quân đội khi chiến tranh đã được tuyên bố.)
Trong chương trình Tình Trạng Liên Bang (State of the Union) của CNN vào sáng Chủ Nhật, Thượng nghị sĩ Adam Schiff (Dân Chủ, California) cũng cho biết các cuộc không kích là "không hợp hiến", đồng thời ông nói thêm rằng thông tin tình báo không ủng hộ cho lý thuyết rằng Iran có bom hạt nhân. Schiff cho biết "Chính quyền nên đến Quốc Hội... Có lý do để đưa vấn đề này ra Quốc Hội, và đó là, bạn muốn Quốc Hội chấp thuận, bạn muốn người dân Mỹ chấp thuận một hành động quan trọng như vậy có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh bùng nổ lớn."
Trong khi hầu hết những người Cộng Hòa lên tiếng bày tỏ sự ủng hộ đối với hành động thái Trump, một số ít cũng lên tiếng phản đối các cuộc không kích. Dân biểu Thomas Massie (R-Ky.) cho biết trong một bài đăng trên X để đáp lại thông báo của Trump "Điều này không hợp hiến”. Ông viết trong một bài đăng khác “Tôi rất ngạc nhiên trước những trò thể dục tinh thần mà những người theo chủ nghĩa tân bảo thủ ở DC (và các mạng truyền thông xã hội) thực hiện để nói rằng chúng ta không ở trong chiến tranh... để họ có thể gây chiến." Trump nhanh chóng tấn công Massie trên Truth Social, gọi ông là "kẻ thua cuộc" và được cho là đã thành lập một PAC mới để loại ông khỏi Quốc Hội.
Massie và Dân Biểu Ro Khana (Dân Chủ, California) đã đưa ra một nghị quyết trong tuần này sẽ chặn hành động quân sự của Hoa Kỳ chống lại Iran "trừ khi được ủy quyền rõ ràng bằng tuyên bố chiến tranh hoặc ủy quyền cụ thể cho việc sử dụng vũ lực quân sự chống lại Iran" do Quốc Hội thông qua. Biện pháp đó, được đưa ra trước cuộc tấn công, dường như đang nhận được sự ủng hộ vào Chủ Nhật, vì nhiều đảng viên Dân Chủ cho biết họ đã ký vào.
Dân Biểu Warren Davidson (Cộng Hòa, Ohio) cho biết, "thật khó để hình dung ra một lý lẽ hợp hiến", để đáp lại tuyên bố của Trump. Cựu Dân Biểu Cộng Hòa Adam Kinzinger cũng nói trên CNN rằng ông không đồng ý với quyết định này.
Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana) cho biết Trump "đã làm những gì ông cần làm." Ông tuyên bố rằng tổng thống "đánh giá rằng mối nguy hiểm sắp xảy ra lớn hơn thời gian Quốc Hội hành động". Ông tiếp tục nói thêm rằng Trump "hoàn toàn tôn trọng quyền hạn theo Điều I của Quốc hội, và cuộc tấn công cần thiết, có giới hạn và có mục tiêu vào đêm nay tuân theo lịch sử và truyền thống của các hành động quân sự tương tự dưới thời tổng thống của cả hai đảng".
Các tổng thống khác thực sự đã phải đối mặt với cáo buộc đơn phương tiến hành hành động quân sự. Cựu Tổng Thống Barack Obama đã bị cáo buộc làm như vậy trong một hoạt động quân sự ở Libya năm 2011, cũng như cựu Tổng thống Bill Clinton khi ông phát động một hoạt động quân sự ở Kosovo năm 1999. Gần đây hơn, một số thành viên của Quốc Hội đã cáo buộc cựu Tổng thống Joe Biden vượt quá quyền hạn của mình khi ông tiến hành các cuộc tấn công vào các địa điểm do Houthi kiểm soát ở Yemen vào năm ngoái. Nhưng đối với Trump, động thái mới nhất này chỉ là một trong số rất nhiều cách mà ông đã phớt lờ Hiến pháp và pháp quyền chỉ trong năm tháng trở lại nhiệm sở—bao gồm cả khả năng vi phạm Điều Khoản Thù Lao của Hiến Pháp bằng cách chấp nhận một máy bay phản lực miễn phí từ Qatar; cố gắng xóa bỏ quyền công dân theo nơi sinh; và giam giữ người dân một cách vi hiến vì biểu tình.
Trong chương trình Meet the Press của NBC vào Chủ Nhật, Phó Tổng Thống JD Vance đã bác bỏ cáo buộc rằng các cuộc tấn công là vi hiến. Ông nói, "Tổng thống có thẩm quyền rõ ràng để hành động nhằm ngăn chặn sự phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, và vũ khí hủy diệt hàng loạt tồi tệ nhất trong số đó là hạt nhân. Ý kiến cho rằng điều này ngoài thẩm quyền của tổng thống. Tôi nghĩ rằng bất kỳ người thực sự nghiêm túc nào về mặt pháp lý cũng sẽ nói với bạn rằng điều đó không đúng".
Đáp lại cáo buộc rằng Trump đang đưa Hoa Kỳ vào một cuộc chiến tranh mới ở Trung Đông, Vance tuyên bố: "Đây sẽ không phải là một điều gì đó kéo dài. Chúng ta đã vào cuộc; chúng ta đã hoàn thành nhiệm vụ ngăn chặn chương trình hạt nhân của họ".
Nhưng điều đó vẫn còn phải chờ xem. Bộ Trưởng Ngoại Giao Iran Abbas Araghchi gọi các cuộc không kích của Hoa Kỳ là "vi phạm trắng trợn, nghiêm trọng và chưa từng có" đối với luật pháp quốc tế, đồng thời nói thêm rằng Iran "dành mọi lựa chọn để bảo vệ lợi ích an ninh và người dân của mình". Trong khi đó, Trump đã đe dọa "thảm kịch đối với Iran, lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta đã chứng kiến trong tám ngày qua" vào tối thứ Bảy nếu quốc gia này từ chối hòa bình.
Bài trên tạp chí Mother Jones 22-6-2025
Bản tóm lược tiếng Việt: NQK.
Gửi ý kiến của bạn
