Những phụ nữ mà tôi đề cập ở đây chỉ là môt số ít trong rất nhiều vị nữ lưu ở vùng đất bao la đầy hồ vịnh ở phía tây bắc của tiểu bang Washington nàỵ Họ cũng không phải là “tiêu biêu” cho giới nào vì họ rất bình dị và ở mọi thành phần. Có người có may mắn đến trường, có người không có được cơ hội đó nhưng họ cùng có chung đặc điểm đức tận tụy, hy sinh, lắm khi đầy can đảm và nhất là rất bình dị và thật thà.
Trước tiện tôi xin được nói về chị Thơm. Anh Dượng, chồng chị là bạn của tôi từ hồi tôi mới đặt chân đến vùng đất này (rất buồn là anh mới mất hồi năm rồi). Ai mới gặp anh Dượng lần đầu đều bị… “dội đạn”. Nghiã là hết hồn vì mặt lúc nào cũng đỏ lơ như đang xỉn và đầu tóc thì để dài như các sát thủ trong phim chưởng Hong kong! Tuy vậy, hãy khoan, xin đừng “trông mặt mà bắt hình dong” nhe, tính anh lại hiền như mấy sư huynh trong nhà thờ vậỵ Co lẽ qua Mỹ anh đã chịu cải tà quy chánh vì theo như anh kể thì hồi còn ở bên xứ mình, anh cũng là một tay trong giới anh chị. Tuy vậy chị Thơm vẫn có vẻ còn nể caí uy vũ của anh. Chị là một người vui tánh, chìu chồng và rầt thương con. Nóí về đứưc tính siêng năng thì ít ai bằng chị. Có thời gian chị lảnh hàng về nhà may ngày đêm, có tháng kiếm đuợc cả trên ba ngàn. Cứ lúc nào tôi đến chơi đều thấy chị ngồi ở bàn máy cả ngaỳ có lẽ phải hơn mười hai tiếng một ngày! Dù vậy bất cứ lúc nào chồng đi làm về, chị đều lo cơm nước tươm tất dù vì mệt mỏi anh hay lẩm bẩm càu nhàu.
Thời gian đó còn độc thân nên tôi thường hay đến nhà ăn cơm với gia đình chị và để ý thấy dù chị bận rộn đến thế nhưng không lúc nào chị tỏ ra bưc bội vì sư có mặt thương xuyên của tôi. Đó là điều tôi luôn nhớ và cảm ơn chị. Mỗi năm thường khi Tết đến, chị đều lên Seattle để mua lá, mua nếp, đậu xanh, thịt heo về nấu bánh tét. Cả ngày hôm đó chị thì lui cui nấu nếp, luộc thịt, nấu đậu, còn anh Dượng thì xếp lá chuối, cắt đây lạt làm tôi thấy hiện ra cả một muà xuân trước mắt mình.
Cái nồi nấu bánh thật to đặt bên ngoài phòng sôi sung sục cả ngaỳ ba mươi với hơn cả chục đòn bánh no tròn, góí chắt nịt. Bánh của chị nấu khi đem biếu cho bạn bè ai ăn cũng khen là xuất xắc. Ngồi ăn miếng bánh cắt tròn trịa với thịt kho, dưa gía cũng của chị làm, tôi cảm thấy như mình đang ăn Tết ở nhà thuở nàọ Vì lúc đó tôi còn “cu ki” và mướn phòng ở khu kế bên nên tới chơi gần như là hằng ngày mà không bao giờ thấy bị chị “đuổi chó, mắng mèo” gì cả.
Có những lúc chị qúa bực mình với chồng con, chị cũng có to tiếng lớn lời nhưng sau đó chị vẫn sẵn sàng chìu theo hai con và ông bạn “xuất thân từ những nhân vật trong truyện Thủy Hử” của tôi. Quả thật chị là một người “đã giỏi chìu chồng lại khéo nuôi con”. Mấy tháng trước đây, năm hai ngàn lẽ tư, anh chị đã mua đuợc can nhà còn ít tuổi với số tiền phụ giúp của đứa con trai lớn đi làm tận trên Alaska. Giờ đây giấc mơ có nhà của gia đình chị và của riêng chị đã trở thành sự thật. Nhìn nét mặt rạng rỡ và đầy hảnh diện của chị khi chúng tôi đến ăn mừng tân gia tôi nhận thấy bao nhiêu công lao hy sinh, vất vã cho chồng cho con của chị đã được đền bù. Chị Thơm là một trong những người phụ nữ bình thường nhưng đối với tôi, chị không tầm thường chút nào cả. Giờ xin được nói đến vị nữ lưu thứ hai.
Dì Tư Mây là một người đàn bà xông xáo và có caí tính mạnh dạn, cương quyết của đàn ông. Hồi con ở bên nhà, dì vừa dạy may vừa làm chủ một tiệm may nổi tiếng ở thị xã Xứ Dừạ Sau khi được chồng bảo lãnh qua hồi cuối năm 92, dì đã tạo nên sự nghiệp cho chồng. Qua bên naỳ chị phải bỏ nghề may để đi clean nhà để kiếm tiền nhưng đóng góp chính của dì cho sự thành công của chồng là việc phụ làm vườn, làm cỏ với chồng. Nhờ tài tháo vát và nhanh lẹ cũng như khéo ngoại giao với khách hàng, công việc của chồnh chị ngaỳ càng nở thêm nhiều mối và từ từ khá hẵn lên. Từ khởi đâu với một cái máy cắt cỏ khi dì chưa qua, giờ có tất cả trên tám cái máy cắt cỏ với không dưói bốn người phụ làm mỗi ngày thường xuyên, nhứt là vào mùa hè. Với óc tính toán bén nhạy, khéo miệng và xông xáo, dì đã nâng số khách hành và mối cắt cỏ của chồng lên thật nhanh. Cái đáng nói ở đây là nhờ biết cách đối xử với ngươi làm phụ và nhờ tính tình bình dị và rộng rải của dì mà công việc làm ăntrở nên phát đạt. Không phải như những người chủ khác, dì thật sự quan tâm đến người làm và sẵn sàng giúp khi họ cần. Trời nắng họ có nước ngọt uống, sinh nhật con mình họ đều có quà, cuối tháng ngày phát lương đều có món nhậu, trên bàn đầy nhóc bia Budweiser… Tính cách “bà chủ” không có ở con người của dì. Những nơi thiếu người làm là dì đi phụ cào lá, nhổ cỏ con. Tiền công trả ngươì làm hâu hỉnh và không so đo cắt xén giờ của ngươì làm. Có ngươì lái xe bị phạt, chạy máy cắt cỏ làm văng đá bể kiếng cửa sổ của khách hàng v.v. họ vẫn không bị trừ đi tiền công. Mỗi tháng họ đều được trả tiền cho giờ đã làm không trễ nải dù chồng của dì chưa nhận được checks thanh toánh của khách hàng. Chính vì vậy mà trong khi ngươì đi làm cho những chủ khác “đào ngủ” hà rằm như lính đi đánh mướn, còn làm cho vợ chồng dì thì có người “tại ngủ” cả hơn saú năm vẫn còn. Hiện nay vợ chồng dì đã có một sự nghiệp vững chắc và điều đáng nói ở đây là uy tín và cảm tình của người làm đối với vợ chồng dì vẫn vững bền, không hề suy giảm. Thành quả to lớn đó nếu không có dì thì tôi nghỉ là chắc chắn sẽ không được như ngaỳ naỵ Bây giờ xin được nói về chị Thiệt.
Chị Thiệt ở trên miệt Tây ninh thuộc một vùng xa tỉnh lỵ đến nổi chị không có may mắn đi học để có thể đọc rành chữ Việt. Khi chồng chị đi vượt biền với đứa con trai lớn thì chị ở lại nuôi đứa nhỏ để chờ ngày được chồng bảo lảnh. Ngày đó đã đến với chị. Tôi còn nhớ ngày tôi và chồng chị cùng mấy ngừời bạn lên phi trường đón chị quạ Chị mặc cái aó dài vải gấm ta trông thật là chân chất. Các bạn thử đặt mình vào địa vị của chị mới cảm nhận cái khổ tâm và nổi lòng hoang mang đén mức nào khi đặt chân lên đất Mỹ này mà không biết một chữ. Sau đó mỗi lần tôi đến chơi chị đang cố gắng ngaỳ đêm học tiếng Anh một cách thật khổ sở nhưng đầy kiện trì. Rồi sau đó chị cũng lại cố gắng học ngày đêm để thi lái xe và làm ai nấy đều phải phục chị sát đất khi chị thi đậu và có thể lái xe đi chợ mỗi ngày như ai! Dãy đất chung quanh căn phòng chị ở xanh um những rau cải do chị chăm bón hằng ngàỵ Mỗi tối trên bàn ăn của chị lúc nào cũng vun đầy rau thơm, hành hẹ và chị rất hãnh diện về thành quả do công sức vun bón đó của mình. Đến mùa câu cá mực, dù trời đầy tuyết giá buốt lạnh, chị theo chồng đi câu ngày này qua tháng nọ để có ăn và cũng để cho bạn bè nữạ Tôi còn nhớ lần tôi đi thăm chị vì tội… đánh chồng ở phòng tạm giam Quận vì ông chồng “trời đánh” của chị. Hành động thiếu kiểm soát trong cơn giận đó làm chị bị phạm tội là một … “vũ thê”! Nhìn chị mặc bộ đồ cam của tội nhân tôi thấy chị thật là đáng thương hạị Một thời gian sau chị sinh được một bé trai thật kháu khỉnh và khôn ngoan rất được chồng cưng vì “thằng này nó đẻ bọc điều”. Đưá bé ra đời tạo sự thiếu thốn trong nhà chị. Trước nhu cầu khẩn thiết chị thấy mình phải đi học mọi nghề gì đó để kiếm thêm tiê`n. Chị đã dám một mình lái freeway lên đến tận Tacoma để học làm nail khi chữ nghĩa, tiếnh Anh tiếng u vẫn chưa rành. Tôi thật phục cái ý chí gan thép của chị. Khi đi làm vì cái vốn học quá ít của mình và thêm vào đó là bản chất chậm chạp của mình, chị không được mướn lâu dàị Sau đó tôi nghe chị lại có chuyện lục đục trong nhà. Bẳng đi một thời gian lâu tôi nghe chị được vào làm ở kho chứa hàng của cơ sở Good Will.
Có lần hai vợ chồng tôi có ghé thăm chị và thấy chị có vẽ đã hội nhập được nhiều vào sinh hoạt của xứ nàỵ Tuy vậy tôi vẫn cảm nhận đươc nổi khổ tâm về cáí kém may mắn của mình về học vấn vẫn còn dào dào hiện trên nét mặt chân thật của chị. Ý chí cứng như gan thép của chị, của một người đàn bà quê không rành chữ nghĩa nhưng quyết chí tạo cho mình một chỗ đứnd ở xứ lạ quê ngừơi gây trong tôi niềm kính phục lớn laọ Chị hơn hẵn những người có nhiều đièu kiện hơn chị nhưng không chịu làm gì đề vượt khỏi con người tầm thường chỉ biết an phận của mình.
Tương phản với chị Thiệt, chị Dung là cô giáo trước năm 75 và có chồng cũng là trong nghề dạy học. Khi chồng bảo lãnh sang đây, chị hoạt động rất tích cực trong cộng đồng ở Olympia, nhất là trong lãnh vực giáo dục. Chị đã và đang là cô giáo cho trường Việt ngữ Hùng Vương ở Olympiạ Ngoài việc dạy học, chị phụ trách phần dạy ca, múa cho các em và thành lập được một đoàn múa dân tộc cổ truyền để trình diễn khi có lễ hội ở quận hay trong những ngaỳ lễ Tết, vào dịp bải trường hằng năm. Chị còn soạn bài dạy cho các lớp Việt ngữ và đi tu nghiêp ở các khoá hội thảo về sư phạm do thầy Phan Ngô tổ chức ở Californiạ Chị tuy nhỏ con, gầy thấp nhưng làm việc tận lực để nâng cao phẩm chất giảng dạy của trường và nhất là lúc nào chị cũng tươi cười, niềm nở với mọi ngườị Chị quả là một nhà giáo có nhiệt tâm duy trì tiếng Việt cho thế hệ con em sinh ra và lớn lên ở bên nàỵ Đối với chị “không lo các em thua người về tiếng Mỹ mà chỉ sợ các em không nói, viết được tiếng mình.” Chị luôn kêu goị tôi tiếp tục đảm nhận một lớp như tôi đã từng làm nhưng tôi rất tiếc vẫn chưa làm chị vui lòng được. Điều lợi ích mà chị đem lại cho công đồng nói chung và cho các em sinh ra bên này, nói riêng là to tác đến mức không của cải vật chất hay danh vị nào so sánh được. Chị đã cống hiến rất nhiều cho sự tồn vong của tiếng Việt ở vùng đất nàỵ Chị xứng đáng được mọi người tri ơn và quí trọng dù chị không hề giữ một chức vụ nàọ Người như chị không cần phải có chức vụ mới làm được những chuyện “lợi dân, ích nước.” Chỉ với một tấm lòng yêu tiếng nói của dân tộc mình, chị đã quên đi những nổi nhọc nhằn, hư danh, những lợi ích cho bản thân để phục vụ cho công đồng nàỵ Tôi tin rằng chị sẽ được nhắc mãi trên môi phụ huynh và những trẻ nhỏ sinh ra ở đây khi chúng lớn lên và còn nói được tiếng mẹ đẻ của mình.
Chúng ta rồi ai cũng sẽ từ giả chuyến đò đời, xuống ghe để đi qua thế giới hư vô. Chẳng ai đem theo được gì cả chi trừ những gì mình đã làm cho mọi ngươì và cái ý chí cố gắng vượt khỏi cái tầm thường của mình. Nếu nhìn kỹ lại chung quanh, ta sẽ thấy rất nhiều người, ở mọi giai tầng, giàu nghèo, học ít hay học nhiều, nam có nữ có, đã làm được việc đó. Tôi sẽ viết nhiều, thật nhiều nữa về những con người như vậy với tất cà tấm lòng quí trọng và tri ơn vô biên của mình mãi mãi trong tương lai.
Không may trong chuyến đi vế Việt Nam để nuôi mẹ bị bịnh, chị đã bị bạo bịnh và bất ngờ qua đời và được an tang nợi quê nhà với sự hiện diện cũa chồng và con. Một buổi Lễ Cầu Hồn cho chị Dung đã được tín hữu và bằng hữu tổ chức ngày thứ Bảy, 1 tây tháng Mười Một, 2014 tại Olympiạ Trong tháng Mười Hai này, Trường Việt Ngữ Hùng Vương Olympia sẽ tổ chức một buổi Lễ Truy Niệm chị Dung.
(Vì lý do ngoài ý muốn, tôi xin đổi tên những nhân vật trong bài nhưng con người và hoàn cảnh của họ đều là có thật.)
- TT Thành, Lacey
- Từ khóa :
- Washington
- ,
- Seattle
- ,
- Olympia
Gửi ý kiến của bạn