PHẠM ĐÔN LỄ
(1455 - ?)
Ông Phạm Đôn Lễ, quê huyện Hưng Nhân (nay huyện Hưng Hà, Thái Bình) tự là Lê Khanh. Ông đỗ Trạng nguyên năm 1481 (lúc 26 tuổi), vào thời Lê Thánh tông. Từ thi hương đến thi đình ông đều đỗ đầu, ông là vị Tam nguyên đầu tiên trong khoa cử của nước ta, nên gọi ông là Tam nguyên Đôn Lễ. Ngày vinh quy được vua ban ngựa và lọng rất huy hoàng, từ đấy thành lệ cho những Trạng nguyên các khoa sau.
Ông giỏi văn thơ, chính trị, kinh tế, được vua phong chức Tả thị lang. Sau đó, triều đình cử ông đi sứ nhà Minh, nhân đó ông đến châu Quế Lâm (nay thuộc tỉnh Quảng Tây nước Tàu), thấy dân nơi đây chuyên sống bằng nghề dệt chiếu. Ông lưu tâm khảo sát và tìm hiểu về cách dệt chiếu.
Khi về nước, ông truyền bá cho dân làng Hới (làng Hải Triều thuộc tỉnh Thái Bình, nơi quê ông) và các làng miền duyên hải của các tỉnh Thái Bình, Ninh Bình, Nam Định.
Từ trước, dân làm chiếu nơi đây, dệt chiếu với bàn dệt đứng không có ngựa đỡ. Từ khi ông đem các kỹ thuật dệt chiếu đã tiến bộ mà ông tìm hiểu ở Quế Lâm, kỹ thuật dệt chiếu với bàn dệt nằm có ngựa đỡ sợi, đã giúp cho nghề dệt chiếu tại quê nhà, sợi cói (sợi dùng đan chiếu) được đan đều đặn hơn, sản xuất được nhanh hơn, các loại chiếu đẹp hơn. Ngoài ra ông còn hướng dẫn cách trồng cói và chăm sóc, nên thu hoạch được kết quả hơn. Do sự cải tiến này, làng Hải Triều thành làng dệt chiếu nổi tiếng và nhân dân mến mộ gọi ông một tên khác nữa là “Trạng Chiếu”.
Phạm Nguyên Chấn là con trai của Phạm Đôn Lễ, cũng đỗ tiến sĩ vào triều nhà Lê.
Cảm mộ: Trạng Chiếu
Phạm Đôn Lễ, giúp nước lo dân!
Đi sứ nhà Minh, đến Quế Lâm
Khảo sát kỹ càng nghề dệt chiếu
Sửa sang cải tiến khắp xa gần!
Nguyễn Lộc Yên
.
,
Gửi ý kiến của bạn