Những dấu hiệu lo ngại của thị trường địa ốc
Dù cả hai kinh tế gia lừng lẫy của chính phủ là Warren Buffet và Alan Greensoan đều nhận định thị trường địa ốc sắp đụng đáy, một số chuyên gia vẫn không giấu được sự hoài nghi của mình.
Dĩ nhiên ai mà không muốn ăn mừng khi cuộc khủng hoảng từng làm thua lỗ 6 ngàn tỉ đô trị giá thị trường địa ốc Mỹ sắp chấm dứt. Nhiều dấu hiệu khả quan đang xảy ra khi nhiều cuộc thăm dò cho thấy niềm tin người tiêu dùng đang phục hồi, thị trường chứng khoán liên tục tăng, sự cạnh tranh mua bán tăng lại, việc mất giá cũng giảm, hàng tồn kho từ từ được mua lại, v.v...
Tuy nhiên khi nhìn kỹ lại, thị trường đọa ốc vẫn chưa đạt mức quân bình giữa cung và cầu. Nhìn thoáng qua có vẻ như thị trường có vẻ ổn định với sự sôi động tạm thời, nhưng vẫn còn một số yếu tố có thể làm giảm nhu cầu người tiêu thụ trong những tháng tới. Trước tiên phải nói đến tỉ lệ thất nghiệp. Tháng trước hơn 600,000 việc làm đã biến mất trong lãnh vực tư. Khi làn sóng tịch thu nhà lần đầu tiên ập tới cho những người thất nghiệp, các nhà kinh tế thấy rõ sự liên hệ giữa thị trường nhà và công việc.
Kế đến phải kể đến những người mua nhà cao hơn. Trong tình hình bình thường khoảng 80% những chủ nhân thường bán nhà của mình để mua một căn khác tương đương hoặc đắt hơn. Nhưng các nhà đầu tư vẫn chưa thấy con số này rục rịch đến mức đó. Đó là chưa kể đến những người muốn mua nhà nhưng không thể kiếm được cơ sở cho vay nhẹ lãi. Ngày nay tiêu chuẩn mua nhà là phải chứng minh được mức thu nhập cộng với 20% số tiền đặt cọc trên trị giá nhà và điểm tín dụng tốt. Biết rằng việc xiết chặt tín dụng là để tránh sự lặp lại của thị trường địa ốc khủng hoảng nhưng cũng vì nó mà mức độ phục hồi cũng chậm lại.
Có tin tức nói rằng thị trường có những biểu hiện tốt về giá cả. Chỉ số Case-Shiller co thấy giá nhà trên toàn quốc đang ở con số 158, xuống từ mùa xuân 2006, lúc đó đang là 226 (năm 2000, chỉ số này là 100). Song dư luận săn nhà thì tin điều ngược lại. Và đúng như vậy khi từ năm 1950 đến năm 2000, giá nhà tăng trung bình khoảng 4.4% mỗi năm, vượt trên cả tỉ lệ lạm phát. Và nếu tính theo khung giá trị này thì chỉ số “132” mới đủ cân bằng thị trường.
Ngoài ra nhiều chủ nợi cũng tạm thời hoãn việc tịch thu nhà cuối năm ngoái và đầu nămnay với hy vọng kế hoạch cứu nguy địa ốc của Obama sớm có hiệu lực. Thêm vào đó luật mới ở Cal vào mùa thu này cũng sẽ phần nào giảm tốc độ xiết nhà. Nó chỉ chứng tỏ được một điều: trì hoãn không phải là giải pháp tối ưu.
Đồng thời nhiều nguồn tin bên trong cũng cho biết vẫn còn rất nhiều căn hộ tịch thu chưa được lên danh sách bán vì các ngân hàng lo ngại một lượng lớn nhà bán ra trong một thời điểm sẽ khiến nhà thêm mất giá. Trên toàn quốc có khoảng hàng trăm ngàn căn hộ bỏ trống như thế. Sớm muộn tất cả những căn hộ này buộc phải được bán ra hết. Số người có nhà bị mất giá vẫn không hề thuyên giảm. Gần 22% tất cả những người mua nhà đều mua dưới giá vào Tháng Ba, trích từ nguồn tin của mạng lưới Zillow.com. Nhiều chủ nhà cuối cùng đã ra đi và không chịu mua những căn hộ như thế với hy vọng giá sẽ còn xuống nữa.
Còn rất nhiều yếu tố chưa kể hết mà các nhà phân tích gia vẫn không đưa ra chi tiết như việc sửa hợp đồng mua bán, option ARM và Alt-A. Cho đến nay tất cả giải pháp nêu trên cũng chỉ tạm hoãn quá trình tịch thu. Nhiều chủ nhân căn hộ đắt tiền nếu không muốn mất nhà phải sử dụng option ARM hay Alt-A để trả tiền hàng tháng tối thiểu chưa tính lãi cho đến hè năm sau. Khi đó số lãi cộng lại sẽ rất cao và chưa chắc những người này có khả năng chi trả. Giá xuống thấp thực tế xảy đến với những căn hộ dưới $350,000, trong khi nhiều căn trị giá trên $750,000 vẫn còn tương đối cao. Và như thế kinh tế phục hồi như 2 nhà kinh tế gia kỳ cựu tiên đoán chỉ giới hạn ở một phần thị trường nào đó mà thôi và chỉ có tính tạm thời.