Đại Trai Đàn Giải Oan
Đó là chuyện cực kỳ tế nhị. Nói ra sơ xuất đều có thể làm thương tổn, không người này thì cũng người kia. Dù có cẩn trọng thế nào đi nữa. Bởi vì cuộc chiến tuy đã qua hơn ba thập niên, nhưng nhiều vết thương vẫn còn chưa lành nổi. Người thắng thì phần nhiều kiêu căng, xem tài nguyên cả nước như tiệc rượu chưa ngừng; còn người thua thì ngậm ngùi, có khi đã bỏ xác trong tù, may mắn ra được thì cũng thân tàn, vợ tần tảo mệt nhọc, con thì bỏ học giữa đàng.
Một lý do bài này được viết chỉ vì tạp chí Time trong số Thứ Sáu 2-3-2007, có bài viết của phóng viên Kay Johnson từ Hà Nội, tưạ đề “The Fighting Monks of Vietnam” (http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1595721,00.html) -- ngay tựa đề “Các Nhà Sư Tác Chiến Của Việt Nam” đã thấy đầy vẻ kiếm hiệp Kim Dung, kiểu như các sư Thiếu Lâm trong phong trào Phản Thanh Phục Minh bên Trung Hoa thời xưa. Đâu có như vậy. Chuyện không có như vậy.
Điều đặc biệt trong bài viết của báo Time là việc diễn giải linh tinh về tình hình hai thầy Thích Huyền Quang và thầy Thích Quảng Độ không chịu gặp mặt Thiền sư Nhất Hạnh trong chuyến đi năm 2005. Tất nhiên là ai cũng có quyền diễn giải theo kiểu suy nghĩ riêng, vì quyền tự do tư tưởng và tự do phát biểu là điều hết sức lành mạnh. Nhưng thực tế, trong cương vị của người thọ trì Phật Pháp, thì người ta chỉ nên ghi nhận rằng không gặp chỉ có nghĩa là không gặp, và không cần bàn hay giải thích gì. Không nên bàn gì, chỉ cần thấy các pháp như các pháp là... Thế thôi.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý nhất trong bài viết ở báo Time là cách nhìn từ phía nhà nước về nghi thức Giaỉ Oan. Bài báo có đoạn như sau:
“Các môn đồ của Thiền Sư Nhất Hạnh nói là thầy cũng phải chịu thích ứng với ngăn trở từ phía nhà nước CS. Lúc đầu, nghi lễ Đại Trai Đàn viết trong tiếng Việt là Đại Trai Đàn Chẩn Tế Bình Đẳng Giải Oan. Nhưng cán bộ CSVN bác bỏ, nói chữ “bình đẳng” không thích hợp khi phải cầu nguyện “bình đẳng” cho chiến sĩ Miền Nam Việt Nam, chứ đừng nói gì tới chiến binh Hoa Kỳ. Bùi Hữu Được, Chủ Tịch Ủy Ban Tôn Giáo về Phật Giáo, nói, “Tinh thần của dân tộc Việt Nam không đồng ý với chuyện cầu nguyện cho bọn đế quốc nước ngoài vào để giết hàng triệu người Việt.” Do vậy, Thiền Sư Nhất Hạnh đồng ý sửa danh xưng nghi lễ là Đại Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan cho dù các Phật Tử ủng hộ thầy nói rằng tinh thần nghi lễ vẫn như nhau...”
Nghĩa là, cầu nguyện cho người chết thì được, nhưng bên kia chiến tuyến thì đừng... Đó là ý có thể hiểu qua lời của ông Bùi Hữu Được. Ông này, chắc chắn không phải Phật Tử, cho dù ông giữ chức Trưởng Ban Tôn Giáo Phật Giáo.
Bởi vì Đại Trai Đàn Chẩn Tế Giải Oan trước tiên là một nghi thức trong chùa. Mà thực tế, hàng ngày, trong các lễ cầu nguyện hàng ngày, trong sách Nhị Khóa Hiệp Giải đều buộc hồi hướng sức cầu nguyện cho khắp pháp giới chúng sinh, hoàn toàn không phân biệt và không kỳ thị gì, dù là da màu, tính phaí, quốc gia, vân vân. Trong nhà Phật còn ưa nhắc tới câu “oán thân bình đẳng” -- nghĩa là, dù người oán hay kẻ thân gì đều bình đẳng dưới ánh sáng từ bi của chư Phật.
Noí như vậy mới thấy, việc Thầy Nhất Hạnh về làm Đại Trai Đàn là đúng chánh pháp. Ít nhất, nghi thức này cũng cho người Cộng Sản có một chút suy nghĩ về cách nhà Phật tiếp cận với chúng sinh. Tuy nhiên, nhìn dưới khía cạnh chính trị thì tất nhiên nhiều người không đồng ý. Và chúng ta đã thấy rồi, những ý kiến dị biệt khắp nơi, trên Internet, trên các báo, các đài.
Chỗ này cũng nên nói rằng, Sư Cô Chân Không trên Đài BBC trước khi về VN có nói rằng Hòa Thượng Quảng Độ từng nói rằng người CS không có Tánh Phật. Bản thân tôi từng là học trò của Thầy Quảng Độ tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn trứơc 1975, từng học bộ sách 3 tập do Thầy Quảng Độ dịch về Lịch Sử Phật Giáo... và sau năm 1975 còn có cơ duyên tiếp cận với Thầy trong một hoàn cảnh đặc biệt, xin nói rằng tôi không tin Thầy Quảng Độ nói như thế. Tôi tin Sư Cô Chân Không đã nhầm với ai đó, nhầm từ chuyện nào đó sang chuyện này... Phủ nhận Phật Tánh trong bất kỳ ai đều sẽ tự làm hỏng Bồ Tát Giới của mình. Nhưng trí nhớ có nhầm lẫn thì vẫn là chuyện thường.
Có điều nữa, Sư Cô nói là nhiều Thầy nói muốn về theo Thầy Nhất Hạnh, mà không dám vì sợ bị người chống Cộng “đập.” Thực sự, theo tôi thấy, trong vùng Quận Cam, người chống việc Thầy Nhất Hạnh về cũng có, nhưng người ủng hộ Thầy vẫn đông hơn; thế nên, người bênh đông hơn người chống. Mà tôi thấy có sư nào sợ bị đập đâu" Như các thầy và các sư cô vẫn về VN làm từ thiện liên tục, và các báo vẫn loan tin và mời đóng góp từ thiện, đâu có gì ngại đâu.
Thực tế, nhiều thầy ủng hộ Thầy Nhất Hạnh, nhưng về 3 tháng là cả nan đề. Nếu quý thầy, quý cô đang giảng dạy hay đang đi học ở Mỹ thì có đi một tuần cũng không nổi. Đâu có phải mùa nghỉ hè đâu mà muốn đi là đi. Thêm nữa, nếu không bận việc làm, không bận học, thì khi về cũng phải thu xếp với thầy khác, hay tìm người giữ chùa chứ. Không lẽ đóng cửa chùa 3 tháng.
Mà nếu có thầy nào có thể về 3 tháng, thì có nhiều việc khác cũng cần làm, thí dụ như thăm Thầy Tổ, thăm bạn cũ, đi nơi naỳy nơi kia... chứ còn đi trong phái đoàn của Thầy Nhất Hạnh thì đâu có tự do, còn phải theo lịch trình của Thầy Nhất Hạnh thì chưa chắc đã phù hợp sơn môn của mình.
Còn một thực tế khác, dù ủng hộ Thầy Nhất Hạnh, các thầy cũng thấy có khi bất tiện khi cùng thực hiện nghi lễ với phái đoàn Làng Mai, vì trong khi mình nói “Niệm Phật” thì bên pháí đoàn nói “Niệm Bụt.” Rồi chuyện chuông mõ cũng khác.
Thế nên, ủng hộ Thầy Nhất Hạnh là một chuyện. Còn mỗi người có một hạnh riêng mà hành trì.
Việc Thầy Nhất Hạnh về là phải lẽ, phù hợp chánh pháp. Bất kể những hạn chế vì hoàn cảnh và chế độ.
Hãy hình dung hình ảnh sắp xảy ra: nhiều ngàn người cùng với Thầy Nhất Hạnh tới tụng kinh cầu siêu tại Nghĩa Trang Quân Đội Biên Hòa, và rồi sau đó cũng sẽ tụng kinh ở một nghĩa trang các bộ đội. Hình ảnh đó cực kỳ cảm động.
Thực sự, chuyện đó trong nhà chùa là bình thường lắm. Bạn cứ thử bứơc vào một ngôi chùa ở các vùng một thời là xôi đậu, hay từng trải qua nhiều cuộc giao tranh, như Bến Tre, Tây Ninh, Pleiku, Quảng Trị, và vân vân. Bạn hãy nhìn lên bàn thờ vong của các chùa naỳ xem, nơi có ảnh người chết được thân nhân đưa vào thờ đó, có ảnh của các du kích VC bây giờ được gọi là liệt sĩ, có ảnh của các chiến binh VNCH một thời được gọi là tử sĩ. Họ đang ngồi chung trên bàn thờ đó, và các chùa mỗi ngày đều tụng kinh bình đẳng cho họ.
Bây giờ chỉ còn một việc là về phía nhà nứơc thôi, nếu chúng ta nhớ lời ông Bùi Hữu Được nói ở trên. Và bạn hãy hình dung, và thử đoán xem: ông Nông Đức Mạnh lần này có ghi tên ông Hồ Chí Minh vào danh sách cầu siêu do Thầy Nhất Hạnh tụng kinh hay không" Thử đoán xem.