Đường Về La Mã
Trần Khải
Tuần sau, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama trong khi tới Ý Đại Lợi để dự Hội Nghị Thượng Đỉnh G-8 sẽ hội kiến với Đức Giáo Hoàng tại La Mã. Chủ Tịch Nước Trung Quốc Hồ Cẩm Đào cũng dự thượng đỉnh này ở thành phố L'Aquila, và cũng sẽ viếng thăm La Mã và sẽ được đưa đi thăm một vòng các di tích văn minh Tây Phương. Người ta chưa rõ họ Hồ sẽ có gặp gỡ Đức Giáo Hoàng hay không. Nhưng dù gặp hay không gặp, thì các viên chức Vatican và các nước liên hệ đều sẽ có những buổi ráo riết gặp nhau cho những nghị trình riêng. Chính phủ Ý tất nhiên sẽ hỗ trợ cho các nghị trình đường về La Mã này.
Hội nghị thượng đỉnh G-8 theo lịch trình là các ngày 8 tới 10 tháng 7-2009. Obama đã sửa soạn dư luận rất mực chu đáo, kiểu y hệt như thời vận động kiếm phiếu khi tranh cử Tổng Thống Hoa Kỳ năm 2008. Nghĩa là ồn ào, tiếp cận giới phóng viên và nói đủ thứ. Còn Hồ Cẩm Đào tất nhiên là theo truyền thống các nước cộng sản, nghĩa là kín như bưng, không để ai biết bụng dạ âm mưu gì.
Thông tấn Công Giáo CNS kể về buổi TT Obama gặp bàn tròn các phóng viên tôn giáo ở Washington hôm 2-7-2009. Obama nói là khi ông gặp Đức Giáo Hoàng Benedict XVI vào ngày 10-7-2009, ông muốn nói về việc cải tổ về chính sách quốc nội và viện trợ cho quốc tế nhằm bảo đảm an ninh kinh tế cho nhiều người hơn.
Theo CNS, Obama nói là ông muốn nói vê việc bảo đảm không chỉ cho người nghèo nhưng là cho cả giới trung lưu có trở ngại tài chánh để có thể "sống cuộc đời có phẩm cách và an ninh." TT Obama ca ngợi Giáo Hội Công Giáo về các hoạt động bác ái trên thế giới, và cụ thể, ca ngợi Đức Giáo Hoàng Benedict là "thông minh và giàu lòng thương xót."
Điều cần để suy nghĩ: các viên chức chính phủ Ý và Vatican có thể hy vọng thu xếp buổi hội kiến giữa Hồ Cẩm Đào và Đức Giáo Hoàng hay không" Bởi vì chuyện gặp Obama dù có bàn luận gì đi nữa, thì cũng là "chuyện nhỏ" với Vatican. Nhưng chỉ cần gặp Hồ Cẩm Đào, làm hòa được với Bắc Kinh hẳn phải là một bước nhảy vọt ngoại giao, bất kể là chưa bang giao được và bất kể là giáo hội ngoài luồng vẫn đang bị cấm. Trong bóng tối, tất nhiên là đang có nhiều vận động, chúng ta có thể đoán như thế.
Chính sách Vatican thực ra là dễ hiểu. Ngay cả đối với Bắc Hàn, Vatican vẫn muốn làm hòa, và muốn viện trợ nhân đạo ào ạt. Phất cao lá cờ hòa hợp hòa giải lúc nào cũng là ưu tiên của tôn giáo.
Bản tin của thông tấn http://www.asianews.it/hôm 2-7-2009 ghi nhận rằng các tổ chức Công Giáo Caritas Korea và Caritas Internationalis đang bảo trợ nhiều chương trình ở Bắc Hàn, "Bắc Hàn không chỉ cần lương thực, mà cũng cần giáo dục và nhân quyền."
Cụ thể, là các chương trình y tế và lương thực, cứu tế xã hội cho người khuyết tật và trẻ em.
Nếu Vatican đã giúp Bắc Hàn như thế, tất nhiên là cũng đã, đang và sẽ hoạt động từ thiện mạnh mẽ tại Trung Quốc. Thực tế, thời kỳ đối đầu xưa rồi. Vatican đã khéo léo hoạt động không chỉ nuôi dưỡng, khuyến khích giáo hội "ngoài luồng" ở Trung Quốc, mà vẫn có quan hệ và hỗ trợ về giáo lý cho "Giáo Hội Công Giáo Nhà Nước CSTQ." Và cũng thực tế, trong khi Bắc Kinh xem Pháp Luân Công như tử thù, nhưng không hề nhìn Vatican kiểu "không đội trời chung" như những người cực đoan lầm tưởng.
Đức Giáo Hoàng quá cố John Paul II tuy là không ưa gì cộng sản, nhưng năm 2001 đã nói rằng Giáo Hội Công Giáo và Trung Quốc là hai định chế xưa cổ "không hề kình địch nhau." Khéo léo ngoại giao là như thế, tuy rằng ngài được ghi công là đã góp sức kéo sập chế độ CS Ba Lan.
Và bây giờ, Đức Giáo Hoàng đương nhiệm là Benedict XVI cũng trấn an Hà Nội, rằng Đức Giáo Hoàng tin tưởng vào 'sự hợp tác lành mạnh' với VN. Ngài nói với các linh mục Việt Nam tới thăm Tòa Thánh Vatican vào ngày 27-6-2009 rằng giáo hội và các giáo dân có thể hành động một cách 'trung thành' để tạo nên một 'xã hội đoàn kết và công bằng'.
Bản tin VOA viết thêm:
"Đức Giáo hoàng Benedicto cũng nói trong buổi gặp các linh mục Việt Nam rằng Toà thánh 'không tìm cách thay thế những người có trách nhiệm lãnh đạo đất nước và chỉ mong muốn trên một tinh thần đối thoại, hợp tác và tôn trọng lẫn nhau để thực hiện vai trò của mình nhằm phục vụ mọi tầng lớp người dân'..." (hết trích)
Tổng Thống Obama hình như cũng biết các nỗi quan tâm của Vatican. Washington đã khéo léo thu xếp để có một bản văn ký tên 37 Thượng Nghị Sĩ Hoa Kỳ kêu gọi nhà nước CSVN trả tự do cho Linh mục Nguyễn Văn Lý tức khắc và vô điều kiện.
Có phải chỉ là tình cờ có bản văn này, hay đây là món quà do Obama thu xếp trước ngài hội kiến Đức Giáo Hoàng" Hay đây là một cách xuất chiêu để đánh chặn, nhằm ngăn cản Hà Nội sắp truy bức Giám Mục Ngô Quang Kiệt hay các Linh Mục khác"
Trường hợp khác, nếu Hồ Cẩm Đào sẽ gặp Đức Giáo Hoàng, hai vị lãnh đạo cao nhất của các định chế Vatican và Trung Quốc này sẽ có những món quà nào cho nhau"
Chắc chắn, nếu có, thì cũng sẽ không làm nhiều tiếng vang kiểu như các vị dân cử Hoa Kỳ. Truyền thống CSTQ trước giờ vẫn kín cổng. Còn Vatican thì vẫn luôn luôn là cao tường. Chỉ có các nhà báo mới ngồi từ xa mà đoán.