Lệnh cấm di dân lậu xin tị nạn của Trump vừa bị một tòa án liên bang chặn lại vì vi phạm hiến pháp và luật di trú Hoa Kỳ. Chính quyền Trump phản đối gay gắt và cho biết sẽ kháng cáo ngay lập tức. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
(WASHINGTON, ngày 2 tháng 7, Reuters) – Một tòa án liên bang hôm Thứ Tư (2/7) đã ra phán quyết chặn lệnh cấm tị nạn của Tổng thống Donald Trump tại biên giới Hoa Kỳ-Mexico. Thẩm phán tuyên bố rằng Trump đã vượt quá thẩm quyền khi tự ý ban bố tình trạng khẩn cấp liên quan đến nhập cư bất hợp pháp và gạt bỏ các thủ tục pháp lý hiện hành.
Quan Tòa Liên Bang Randolph Moss cho biết trong bản ý kiến dài 128 trang rằng tuyên cáo (proclamation) ngày 20 tháng 1 của Trump (nhằm cấm toàn bộ di dân “xâm nhập qua biên giới phía nam” không được xin tị nạn hoặc được hưởng bảo trợ nhân đạo khác) đã đi quá giới hạn quyền lực của nhánh hành pháp.
Phán quyết này là một bước lùi đối với Trump – vị Tổng thống với lời hứa sẽ mạnh tay “chấn chỉnh” vấn đề nhập cư. Kể từ khi Trump trở lại Tòa Bạch Ốc, số lượng di dân vượt biên trái phép bị bắt giữ đã giảm xuống mức thấp kỷ lục.
Vào tháng 2, Liên minh Dân quyền Hoa Kỳ (ACLU) đã đệ đơn kiện lệnh cấm tị nạn của Trump, đại diện cho ba tổ chức vận động và những di dân bị từ chối quyền xin tị nạn. ACLU cho rằng sắc lệnh này vi phạm luật liên bang và các công ước quốc tế mà Hoa Kỳ đã ký.
So với chính sách tương tự của cựu Tổng thống Joe Biden năm 2024, lệnh cấm của Trump còn khắt khe hơn. Tuy nhiên, một phần quan trọng trong chính sách của Biden đã bị một thẩm phán liên bang khác chặn lại hồi tháng 5, trong một vụ kiện cũng do ACLU dẫn đầu.
Thẩm phán Moss cho biết sẽ tạm hoãn hiệu lực của lệnh liên quan trong vòng 14 ngày để chính quyền Trump có thời gian kháng cáo.
Phán quyết này áp dụng đối với nhóm di dân từng bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm tị nạn của Trump, cũng như những trường hợp có thể phát sinh trong tương lai. Họ là nhóm đã được tòa công nhận tư cách pháp lý trong vụ kiện tập thể. Tòa cũng lưu ý rằng việc này không bị ảnh hưởng bởi phán quyết của Tối Cao Pháp Viện (TCPV) hồi tuần trước, vốn nhằm hạn chế việc ban hành các lệnh có hiệu lực trên toàn quốc.
Moss nhấn mạnh rằng cả luật pháp liên bang và Hiến pháp đều không cho phép Tổng thống quyền được phớt lờ các quy định hiện hành, ngay cả khi phải đối mặt với “những thách thức lớn” từ vấn đề di dân lậu.
“Không có điều khoản nào trong [Luật Di trú và Quốc tịch] hay Hiến pháp trao cho Tổng thống hay những người được ông ủy quyền cái quyền lực như đã được khẳng định trong Sắc lệnh và các văn bản hướng dẫn thi hành,” Thẩm phán Moss (được cựu Tổng thống Barack Obama bổ nhiệm) viết. “Dù có lấy lý do là tình huống khẩn cấp cũng không thể biện minh cho sự lạm quyền này.”
Ngay lập tức, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Abigail Jackson lên tiếng cho rằng Moss không có thẩm quyền cản trở nỗ lực của Tổng thống và tuyên bố chính quyền sẽ kháng cáo.
Jackson nói: “Một thẩm phán tòa án quận ở địa phương không có quyền ngăn cản Tổng thống Trump và nước Mỹ bảo vệ biên giới trước làn sóng người ngoại bang đang tìm cách xâm nhập bất hợp pháp. Chúng tôi tin tưởng rằng quyết định đó sẽ bị lật lại khi kháng cáo.”
Dù hệ thống tư pháp là một trong ba nhánh quyền lực ngang hàng với hành pháp và lập pháp, các chính sách của Trump đã liên tục thử thách cơ chế kiểm soát và cân bằng quyền lực giữa ba nhánh này.
Luật sư Lee Gelernt, luật sư chính của ACLU và là người phụ trách vụ kiện, cho biết phán quyết này sẽ góp phần bảo vệ những người di cư đang phải liều mạng rời bỏ quê hương để tìm nơi an toàn.
“Tổng thống không thể đem gán cái mác ‘kẻ xâm lược’ cho người xin tị nạn rồi ngang nghiên gạt bỏ những luật lệ mà Quốc hội đã thông qua,” Gelernt nói.
Gửi ý kiến của bạn
