Hôm nay,  

Phú Quí Sanh Lễ Nghĩa

23/08/201400:00:00(Xem: 5784)
Ngày xưa, người Pháp tới Việt nam, sau một thời gian dài tiếp xúc với người Việt nam, có nhận xét về người Việt nam khá lý thú và cũng khá trung thực. Theo họ, người Việt nam thường cười nhưng không biết trong lòng có vui thật không vì có khi trước chuyện không thể vui được, người Việt nam cũng vẫn cười. Dường như cái cưới, đối với người Việt nam, là cách ứng xử với mọi tình huống.

Cũng với ngưòi Việt nam, tiếng "có ", " phải ", bày tỏ sự đồng ý, chấp thuận, tương đương với "oui / yes hay OK" của tiếng Pháp, tiếng anh, cũng hàm ý nhiều nghĩa khác nhau và dẩn đến nhiều cách ứng xử khác nhau mà không nhứt thiết phù hợp hoàn toàn với " có ", hay " chấp thuận ".

Người Pháp qua nhận xét những phản ứng của người Việt nam như trên đây kết luận cho rằng những cách phản ứng như vậy là những tật xấu phổ biến ở người Việt nam.

Nếu tật xấu của người Việt nam chỉ có như vậy thôi thì phải nói, cách đây cả trăm năm, người Việt nam quả thật không phải là một dân tộc có nhiều tật xấu, trái lại, phải nói đó là một dân tộc tuyệt vời !

Những thói xấu xã hội chủ nghia

Ngày nay, người ta nhận xét người Việt nam có nhiều tật xấu trầm trọng hơn, như " ăn cắp vặt, mê cờ bạc, háo sắc, không quen xếp hàng, giành giật, ghen tỵ, chửi bới, lớn tiếng nơi công cộng, khạc nhổ, xả rác ngoài đường phố, mê lễ bái, mê tín dị đoan, thích nói tục, thích nói đùa, gì cũng cười, thích khoe khoang, trọng bề ngoài, ham danh, thích nói xấu người khác, thích bài bác chế giễu những gì khác mình, nói dối, thiếu kiên nhẫn, nóng tánh, không tôn trọng giờ giấc, kém vệ sinh trong ăn uống, làm việc thiếu trách nhiệm, không đoàn kết, dễ bị kích động, quá khích, thích hùa theo đám đông, v.v...".

Một trường hợp thiếu lễ phép rất sơ đẳng làm tổn thương tới cả quốc thể. Lúc đám ma Võ văn Kiệt, nhiều Ủy viên Trung ương đảng, cả Ủy viên Chánh trị Bộ, lên máy bay vào Sài gòn, dành chổ của khách hàng đã giử chổ trước, mặc dầu có một khách hàng là Tổng trưởng Ngoại giao của Bỉ. Dân chúng không biêt xắp hàng thì lãnh đạo ngang nhiên dành chổ của người khác là bình thường.

blank
Trong gần đây, ở Hà nội, một tiểm ăn Shusi của Nhựt bổn mở cửa chào khách ăn miển phí trong một buổi thì lập tức có cả ngàn thanh niên hà nội nhào vô cùng lúc, chen lấn nhau, giành giựt, cào hốt lấy thức ăn, cả không ngại đánh nhau. Ngày Tết, người Nhựt đem anh đào qua chưng triển lãm chợ hoa ở Thủ đô Hà nội. Nhiều thanh niên tới xem hoa, bẻ cành mang về. Thấy có người bẻ, nhiều người khác nhào vào bẻ, giành giựt, phá hủy luôn khu triển lãm chỉ trong vòng vài giờ. Đó chỉ là những biểu hiện mất dạy của tuổi trẻ thời đại Hồ chí minh. Đây mới là trường hợp vi phạm pháp luật hình sự. Nhưng chánh quyền vẫn làm ngơ và tội phạm được tái diển nghiêm trọng hơn. Nhơn viên Hàng không Việt nam tới Nhựt, vào siêu thị ăn cắp hàng, đem về dùng cho cá nhơn, rồi ăn cắp có tổ chức đem hàng về Hà nội bán lại....

Nếu quả thật người Việt nam có những tật xấu đó có lẽ vì được nuôi dưởng bằng thứ văn hóa và văn minh đặt sệt xã hội chủ nghĩa và “tư tưởng hồ chí minh”. Chẳng lẻ người việt nam học ở người Tàu? Ở nhiều nơi, người ta đả phải từ chối tiếp nhận người Tàu thuê Hotel hay vào tiệm ăn. Trước siêu thị ở Nhựt, có bảng niêm yết những điều luật về tội ăn cắp để cảnh cáo khách hàng bằng tiếng tàu và tìếng việt. Giám mục Ngô Quang Kiệt đã tuyên bố trả hộ chiếu vì mang hộ chiếu việt nam, ra nước ngoài, không khỏi xấu hổ.

Cách nay vài hôm, trên máy bay, có hành khách người Tàu cho con ỉa ngay chổ ngồi làm cho hành khách và nhơn viên phi hành ai cũng sợ hải vì không thể can thiệp được. Phải nói việc làm này, chỉ có người Tàu làm được mà thôi. Phải chi người Tàu xã hội chủ nghĩa không tự hào có bề dày mấy ngàn năm văn hiến chắc đã không làm được những việc vô giáo dục một cách thản nhiên như vậy !

Nhưng ngày nay, thử nhìn lại người Pháp văn minh, lịch sự - lịch sự có tiếng là “nịnh đầm” cả thế giới đều biết – có những cử chỉ, hành động mất dạy nơi công cộng hay không ? Và cái nguyên nhơn nào đã giết chết cái lịch sự, cái lễ độ truyền thống của Pháp ?

Những người mất dạy (Les mal élevés)

Theo kết quả thăm dò do Văn phòng Aléas (Pháp) phổ biến, 60% dân Pháp cho biết điều quan trọng hiện nay đang làm cho họ lo ngại và trở thành căng thẳng tinh thần, không phải do sự thiếu hụt tiền bạc, sự ồn ào của thành phố và thiếu thì giờ nghỉ ngơi, mà là sự thiếu lịch sự, thiếu lễ phép trong xã giao và nhứt là sự dễ gây chuyện xảy ra hằng ngày ở khắp nơi.

Một thứ thảm trạng ! Vô phép, hổn láo, không thấy khó chịu khi làm phiền kẻ khác,…trở thành qui luật xã hội. Ở thành phố, nhiều nhóm sống chung nhưng không có được sự quan hệ mật thiết với nhau. Người thấy điều này là tốt, kẻ khác cho là xấu. Những thiếu lịch sự của nhóm người này trở thành sự thoải mái của nhóm khác. Sống chung nhưng thiếu nội dung thân ái của một cộng đồng, họ không qui định được sự đồng thuận để chia sẻ không gian sống chung trong ý nghĩa «không là của riêng» của ai cả. Khác với xã thôn ngày xưa nơi đó mọi người đều quen biết nhau, đời sống tự quản do định chế đồng thuận của cộng đồng xã thôn.

Ở Paris, để lược kê những phiền nhiễu hằng ngày nơi công cộng, ký giả Clément Pétreault (Le Point, 7/2014, Parìs) ghi nhận có 85% trong dân chúng nói chuyện điện thoại lớn tiếng làm chói tai người ở gần. Thảm nạn này thường do người Tàu, người Phi châu đen và ít bà Việt nam Hà nội xã hội chủ nghĩa gây ra rất tự nhiên trong tiệm ăn, trong xe lửa, xe bus; 79% phóng lên xe bus, xe lửa, métro khi xe vừa mở của không kịp chờ người trên xe xuống; 74% lợi dụng có ngưòi qua cổng kiểm soát Métro đi sát theo để không mất một vé xe mà không cần có sự đồng ý của người này; 70% ăn trên Métro hay xe điện trong Paris, …

blank
Vẻ bậy, làm hư hại cố ý trên xe, nơi công cộng trong Paris mỗi năm làm cho Paris phải tốn 400 triệu euros sửa chửa, tu bổ.

Trong trường học, hằng năm, có 80 000 đơn của giáo viên thưa học sinh vô lễ, hổn láo, hành hung, có khi gây thương tích thầy cô. Ở nhà thương, ngân hàng, công sở, nhân viên làm việc quan hệ với dân chúng đều bị sỉ vả, mắng chửi thô tục. Tất cả đều do người dân thiếu giáo dục.

Còn các Ông Tổng thống ? Ông Sarkozy trong suốt trong nhiệm kỳ 5 năm vừa qua đã vi phạm nhiều nguyên tắc nghi lễ, có khi vi phạm những điều rất sơ đẳng trong phép xã giao thông thường. Có lẽ một phần do gốc ông vốn là một cậu bé nghịch ngợm ?

Đang lúc tiếp kiến Giáo hoàng Benoit XVI, ông thản nhiên trả lời một SMS. Những lần đầu gặp Bà Merkel, Thủ tướng Đức, ông nhào tới ôm hun làm bà ngượng vì bà muốn chỉ bắt tay mà thôi. Tây có phép lịch sự hun bày tay phụ nữ nhưng cách hun không phải đơn giản. Cả một nghệ thuật. Cuối người xuống, đưa tay nâng nhẹ bàn tay phụ nữ lên và làm như đặt môi hung mà môi phải không được chạm tới làn da bàn tay. Nếu người phụ nữ mang bao tay, môi cũng vẫn không đước chạm vào bao tay. Cựu Tổng thống Chirac là người hun tay phụ nữ đúng điệu nghệ !

Một lần khác, gặp Bà Merkel và cả Ông Joachim Sauer, bạn (bồ) của bà, Ông Sarkozy lại giới thiệu với mọi người «Đây là Ông Merkel».

Ngoài ra, người ta thường bắt gặp Ông Sarkozy nheo mắt lúc nhìn hoặc sắp nói chuyện với ký giả. Tuy nhiên ông vẫn biết tỏ ra «nịnh đầm» khá kỷ khi Bà Hillary Clinton, sau khi hội kiến với ông ra về, vừa bước xuống thềm Điện Elysée, bị trợt chân, rớt chiếc giày, ông vội khom xuống lượm chiếc giày, diều bà vào phòng y phục để mang giày lại cho bà.

Ông Fillon, cựu Thủ tướng của Ông Sarkozy, trách Ông Sarkozy bước qua cửa, không biết nhường bước cho bà vợ của ông.

Còn Ông Hollande, đương kim Tổng thống, khi thôi bà bồ, đưa ra một bản văn cho cơ quan báo chí AFP như một thông tư hành chánh hay một tờ hủy hợp đồng thương mại.

Tiên học lễ

Giáo sư Frédéric Rouvillois dạy Công pháp ở Đại học Paris V đồng ý nhận xét cho rằng xã hội Pháp ngày nay kém lễ phép, lịch sự hơn trước đây rất nhiều. Lễ phép là môt giá trị văn hóa mà nguời Pháp đặc biệt quan tâm gìn giử.

Đất nưóc khi bị khủng hoảng thì mọi phép tắc, lễ nghi, kỷ cương xã hội đều bị ảnh hưởng. Lễ nghĩa ở Pháp bắt đầu xuống cấp từ sau Đệ II Thế chiến. Trong «Ba mươi Năm Chói lọi» (Trente Glorieuses), lễ nghĩa bị chế diễu là lổi thời. Biến cố tả phái (socialo-communiste) tháng 5/68 đào huyệt mai táng luôn những giá trị truyền thống dân tộc. Trong thập niên 70, chỉ còn lối 30 % dân Pháp cho rằng lễ nghĩa là những giá trị nên gìn giử và lưu truyền.

Ở Việt nam, có câu «Phú quí sanh lễ nghĩa, bần cùng sanh đạo tặc» nhưng trên thực tế, không đúng. Theo Gs Frédéric Rouvillois, ở Pháp, chính lớp quí tộc, tăng lữ công giáo thời trước Cách mạng mới là lớp người thiếu lễ nghĩa vì họ có đầy quyền lực nên không cần giử lịch sự với ai cả. Trái lại, những người dân bình thường, khi tới trước họ, phải khúm núm, phủ phục nếu không sẽ bị quở phạt. Có khi còn bị mất đầu.

Ở Việt nam, những kiến nghị với đảng cộng sản về những điều để cải thiện đời sống nhân dân thường không được đảng lắng nghe, tuy đúng, lãnh đạo cũng thừa nhận, nhưng cách nói không phải phép đối với cấp trên.

Còn cướp đất, cướp tài sản của nhơn dân lại không phải «Bần cùng sanh đạo tặc», mà chính giới phú quí đảng viên làm đạo tặc.

Ở Pháp, « Phú quí sanh đạo tặc » trước Cách mạng là giới Quí tộc và Tăng lữ. Ở Viêt nam sau cách mạng mùa thu, đảng cộng sản là hiện thân của Quí tộc và Tăng lữ ở Pháp. Họ ra sức khủng bố, đàn áp dân lành, vơ vét của cải của nhân dân tới cộng rau muống cuối cùng.

Ngày này, nếu dân chúng biết ý thức tình trạng suy thoái lễ nghĩa thì đó sẽ là cơ may để những giá trị củ có thể phục hoạt sớm.

Nguyễn thị Cỏ May

Ý kiến bạn đọc
23/08/201415:27:18
Khách
Thêm một tính xấu nữa là "làm không tới nơi , học không tới chốn" . Viết tiếng Việt sai lỗi chính tả tùm lum . Thí dụ như bài viết này có cả trăm lỗi chính tả
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bài viết “Thế thời không phải thế” đăng trên Việt Báo ngày 4 tháng 4 về sau 100 ngày hành xử của tổng thống Trump (*), tôi có dự đoán rằng bên Dân Chủ sẽ giữ thế im lặng nhiều hơn lên tiếng ồn ào chống những việc làm của ông Trump và đảng Cộng Hòa vì muốn ông Trump tự sa lầy dẫn đến hậu quả đảng Cộng Hòa sẽ bị mất ghế, mất chủ quyền đa số trong lưỡng viện quốc hội quốc gia. Cho đến nay gần sáu tháng tổng thống, ông Trump vẫn tiếp tục gây hấn với thế giới và một số lớn thành phần dân chúng Mỹ và đảng đối lập vẫn giữ sự im lặng, thỉnh thoảng vài người lên tiếng một cách yếu ớt, kiểu Tôn Tẩn đối phó với Bàng Quyên.
Ngày 12/6/2025, từ văn phòng làm việc tại gia của mình ở Washington DC, ký giả, xướng ngôn viên kỳ cựu gần 28 năm của ABC News, Terry Moran loan báo đơn giản: “Có lẽ các bạn đã biết, tôi không thuộc về nơi đó nữa. Tôi sẽ ở đây, tại nền tảng Substack này. Có rất nhiều việc mà tất cả chúng ta cần phải làm trong thời gian đất nước quá nhiều vết nứt. Tôi sẽ tiếp tục tường thuật, phỏng vấn, để gửi đến các bạn sự thật, với tư cách là một nhà báo độc lập. Tôi là một ký giả độc lập.” Từ hôm đó, Terry Moran chính thức bước ra khỏi “luật chơi” của truyền thông dòng chính. Và cũng ngay ngày hôm đó, Terry Moran là danh khoản xếp thứ hạng đầu tiên (#1) về số người theo dõi (follower), số “subscriber” trả phí theo tháng và năm.
Ngày 2/7/2025 Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump thông báo ngắn gọn trên mạng xã hội Truth rằng Việt-Mỹ đã thỏa thuận để Hoa Kỳ áp thuế 20% lên hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam và 40% trên hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam; ngược lại Việt Nam đánh thuế 0% vào hàng hóa mua của Mỹ...
Ngài tự nhận trọn đời ngài chỉ là một nhà sư đơn giản, nhưng sóng gió tiền định đã đưa ngài vào ngôi vị Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 để gánh vác chức lãnh đạo cả đạo và đời cho dân tộc Tây Tạng từ khi ngài còn thơ ấu. Ngài từ những ngày mới lớn, miệt mài tu học theo lời Đức Phật dạy về hạnh từ bi và trí tuệ, nhưng từ khi chưa đủ tuổi thành niên đã chứng kiến khắp trời khói lửa chinh chiến để tới lúc phải đào thoát, vượt nhiều rặng núi Hy Mã Lạp Sơn để xin tỵ nạn tại Ấn Độ.
Zohran Mamdani tuyên bố tranh cử thị trưởng New York vào tháng 10/2024. Khi đó, phần lớn New York vẫn không biết đến vị lập pháp tiểu bang 33 tuổi này là ai. Ngày 1/7/2025, Zohran Mamdani chính thức đánh bại cựu Thống đốc Andrew Cuomo, chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ cuộc tranh cử thị trưởng New York vào tháng 11/2025.
Tồn tại qua hơn hai thế kỷ, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ chưa bao giờ là một cánh cửa vô tri. Mỗi nhiệm kỳ Tòa để lại một dấu ấn ảnh hưởng đến đời sống người dân. Có nhiệm kỳ, Roe v. Wade1 mất hiệu lực, tòa cắt quyền phá thai khỏi tay người phụ nữ, coi như món nợ trả về từng tiểu bang, tự lo tự liệu. Có nhiệm kỳ, cánh cửa Affirmative Action2 sập lại, đám trẻ da màu nghèo khỏi cơ hội cầu tiến. Có nhiệm kỳ, Tòa thả lỏng súng đạn, cãi vã sân trường cũng đủ gây đổ máu3. Nhưng cũng đã có những nhiệm kỳ Tòa đứng thẳng lưng, bảo vệ người dân buộc Bạch Ốc Nixon phơi ra hồ sơ mật với Pentagon Papers
Nelson Mandela (1918-2013), quán quân Giải Nobel Hòa Bình năm 1993, nhà hoạt động chống chế độ phân biệt chủng tộc bị tù 27 năm, và là vị tổng thống người da đen đầu tiên được bầu trong cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên của nước Nam Phi vào năm 1994, đã từng nói rằng, “Giáo dục là vũ khí có sức mạnh nhất mà bạn có thể sử dụng để thay đổi thế giới.” Hơn ai hết, Nelson Mandela là người không những hiểu rõ giá trị thực sự của nền giáo dục mà còn áp dụng kiến thức đó trong việc làm thay đổi đất nước và dân tộc Nam Phi của ông. Ông đã dẫn dắt Nam Phi từ một quốc gia ngập chìm trong bóng tối của thù hận, phân hóa và lạc hậu để vươn mình lên trong ánh sáng của đoàn kết, hòa bình và phát triển.
Hoa Kỳ đã tấn công Iran. Chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gợi ý rằng có thể trì hoãn bất kỳ hành động quân sự nào của Mỹ trong nhiều tuần, ông tuyên bố vào ngày 21/6 rằng máy bay Mỹ đã tấn công ba địa điểm hạt nhân của Iran, bao gồm cả cơ sở bị chôn sâu ở Fordow. Các quan chức Iran xác nhận rằng các cuộc không kích đã diễn ra. Mặc dù ông Trump khẳng định rằng các địa điểm này đã bị "xóa sổ", nhưng vẫn chưa rõ các cuộc tấn công đã gây ra thiệt hại gì.
Jena, Louisiana – một thị trấn 4.000 dân lọt thỏm giữa rừng thông – nơi bảng hiệu đầu làng ca ngợi đội bóng nữ vô địch của bang, nhưng cách đó chỉ ba dặm, sau hàng rào kẽm gai và lời Kinh Thánh treo lủng lẳng, là Trại Giam ICE đồ sộ - do GEO Group điều hành. Nơi đây hiện giam giữ hơn 1000 người – phần lớn chưa từng bị kết tội hình sự, nhiều người chỉ là dân đang xin tị nạn hợp pháp, số còn lại chưa kịp hiểu vì sao mình bị bắt...
Tại sao Trump lại vội vàng ban hành hàng loạt sắc lệnh hành pháp và chính sách mới như vậy?AI: Có hai lý do.Đầu tiên, tổng thống vội vàng vì nếu có bất kỳ điều gì sai trái xảy ra vào đầu nhiệm kỳ, ông có thể đổ lỗi cho chính quyền trước và nhà nước (những người làm việc cho ông). Nếu để lâu, những điều sai trái sẽ là trách nhiệm của ông, và Trump không thích chịu trách nhiệm.Thứ hai, ông biết trong hai năm nữa, đảng Cộng hòa sẽ mất quyền kiểm soát Hạ viện trong cuộc bầu cử quốc hội và ông sẽ trở thành què quặt. Ông cần phải hoàn thành mọi việc ngay bây giờ. Ông muốn tập trung vào các doanh nghiệp của mình trong hai năm cuối nhiệm kỳ tổng thống,
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.