Cuộc tổng tuyển cử vào ngày thứ ba 6 tháng 11 năm 2012 có thêm một khía cạnh đặc biệt, đó là Tối Cao Pháp Viện.
Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rõ ràng 3 ngành độc lập: Hành Pháp, Lập Pháp, Tư Pháp.
Ngành Hành Pháp và Ngành Lập Pháp: mỗi 2 năm thì dân chúng đi bầu lại Hạ Viện và 1/3 Thượng Viện và mỗi 4 năm thì bầu tổng thống và phó tổng thống, thành ra 2 ngành này nổi bật hơn và được lưu tâm đến nhiều hơn . Cần nói thêm là Hạ Viện có 435 đại biểu với nhiệm kỳ 2 năm, mỗi đại biểu đại diện cho một đơn vị bầu cử với số lượng dân cư tương đương. Mỗi tiểu bang bất kể kích thước đều có 2 nghị sĩ đại diện (nhiệm kỳ 6 năm), như vậy có 100 nghị sĩ đại diện cho 50 tiểu bang.
Thủ đô Hoa Thịnh Đốn vì là thuộc liên bang nên không có đại diện với quyền bỏ phiếu tại Quốc Hội song có 3 đại diện trong hội đồng cử tri đòan bầu cử tổng thống và phó tổng thống ; thành ra tổng số phiếu là 538 (100 + 435 + 3), liên danh ứng cử viên nào đạt được ít nhất 270 phiếu cử tri đoàn, sẽ trở thành tổng thống và phó tổng thống vào đúng 12 giờ trưa ngày 20 tháng 1 năm 2013 tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, đại diện cho Hành Pháp, Lập Pháp sẽ bắt đầu với Quốc Hội thứ 113 kể từ đầu năm 2013. Cần nói thêm là tiểu bang California với 55 phiếu cử tri đòan ngả theo Dân Chủ, tiểu bang Texas ngả theo Cộng Hòa với 38 phiếu cử tri đoàn, vùng thủ đô Hoa Thịnh Đốn, tiểu bang Maryland (10) và thủ đô Hoa Thịnh Đốn (3) ngả theo Dân Chủ, tiểu bang Virginia (13) với gần 54,000 dân cư Gốc Việt chưa ngã ngũ.
Ngành Tư Pháp có Tối Cao Pháp Viện bao gồm một Chánh Thẩm và 8 Phụ Thẩm, 9 vị này được tổng thống đề nghị sau khi được sự chuẩn y của Thượng Viện (mỗi vị có 1 phiếu trong các quyết định tư pháp), được bổ nhiệm và sẽ có nhiệm kỳ không hạn định cho tới khi tạ thế, từ chức, sức khỏe suy yếu trầm trọng hay bị bãi nhiệm theo luật định.
Hiện giờ Tối Cao Pháp Viện có các vị sau đây:
- Chánh thẩm: John Roberts 57 tuổi được bổ nhiệm ngày 29 tháng 9 năm 2005 (tổng thống George W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 78 - 22.
và 8 Phụ Thẩm theo thâm niên:
- Antonin Scalia 76 tuổi được bổ nhiệm ngày 26 tháng 9 năm 1986 (tổng thống Ronald Reagan, với số phiếu tại Thượng Viện 98 - 0.
- Anthony Kennedy 76 tuổi được bổ nhiệm ngày 18 tháng 2 năm 1988 (tổng thống Ronald Reagan, với số phiếu tại Thượng Viện 97 - 0.
- Clarence Thomas 64 tuổi được bổ nhiệm ngày 23 tháng 10 năm 1991 (tổng thống George H W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 52 - 48.
- Ruth Bader Ginsburg 79 tuổi được bổ nhiệm ngày 10 tháng 8 năm 1993 (tổng thống Bill Clinton, với số phiếu tại Thượng Viện 96 - 3.
- Stephen Beyer 74 tuổi được bổ nhiệm ngày 3 tháng 8 năm 1994 (tổng thống Bill Clinton, với số phiếu tại Thượng Viện 87 - 9.
- Samuel Alito 62 tuổi được bổ nhiệm ngày 31 tháng 1 năm 2006 (tổng thống George W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 58 - 42.
- Sonia Sotomayor 58 tuổi được bổ nhiệm ngày 8 tháng 8 năm 2009 (tổng thống Barack Obama, với số phiếu tại Thượng Viện 68 - 31.
- Elena Kagan 52 tuổi được bổ nhiệm ngày 7 tháng 8 năm 2010 (tổng thống Barack Obama, với số phiếu tại Thượng Viện 63 - 37.
Trong nhiệm kỳ tổng thống 2013-2017, các vị sau đây có thể hưu trí:
- Ruth Bader Ginsburg 79 tuổi
- Antonin Scalia 76 tuổi
- Anthony Kennedy 76 tuổi
- Stephen Beyer 74 tuổi
Dựa theo tài liệu ghi lại về số phiếu bầu thì:
- theo Cộng Hòa:
John Roberts, Antonin Scalia, Clarence Thomas, Samuel Alito
- theo Dân Chủ:
Ruth Bader Ginsburg, Stephen Beyer, Sonia Sotomayor, Elena Kagan.
- Tùy theo trường hợp song nghiêng về phía Cộng Hòa:
Anthony Kennedy.
Nếu tổng thống Barack Obama tái đắc cử và Phụ Thẩm Ruth Bader Ginsburg hay Phụ Thẩm Stephen Beyer hồi hưu thì không có gì thay đổi, nhưng nếu Phụ Thẩm Antonin Scalia hay Phụ Thẩm Anthony Kennedy hồi hưu thì số phiếu sẽ nghiêng về phía Dân Chủ.
Nếu thống đốc Mitt Romney đắc cử thì sự thay thế Phụ Thẩm Ruth Bader Ginsburg hay Phụ Thẩm Stephen Beyer sẽ làm nghiêng cán cân về phía Cộng Hòa.
Tuy nhiên có nhiều yếu tố khác không đoán trước được:
- như trường hợp phiếu (trái với dự đoán) của Chánh Thẩm John Roberts khi phán quyết về Affordable Healthcare Act,
- đa số tại Thượng Viện là phía Dân Chủ hay Cộng Hòa (liên quan đến việc chuẩn y) hay
- thời điểm các vị Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện rời bỏ nhiệm sở.
Trong giới luật học có 2 nhân vật Gốc Việt được nhắc đến khi nói đến việc bổ nhiệm tại Tối Cao Pháp Viện:
- thẩm phán Jacqueline Nguyễn, Tòa Kháng Án Liên Bang vùng 9 (tổng thống Barack Obama bổ nhiệm).
- luật sư Đinh Đồng Phụng Việt, giáo sư đại học Georgetown, cựu thứ trưởng tư pháp thời tổng thống George W Bush (nhiệm kỳ đầu).
Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rõ ràng 3 ngành độc lập: Hành Pháp, Lập Pháp, Tư Pháp.
Ngành Hành Pháp và Ngành Lập Pháp: mỗi 2 năm thì dân chúng đi bầu lại Hạ Viện và 1/3 Thượng Viện và mỗi 4 năm thì bầu tổng thống và phó tổng thống, thành ra 2 ngành này nổi bật hơn và được lưu tâm đến nhiều hơn . Cần nói thêm là Hạ Viện có 435 đại biểu với nhiệm kỳ 2 năm, mỗi đại biểu đại diện cho một đơn vị bầu cử với số lượng dân cư tương đương. Mỗi tiểu bang bất kể kích thước đều có 2 nghị sĩ đại diện (nhiệm kỳ 6 năm), như vậy có 100 nghị sĩ đại diện cho 50 tiểu bang.
Thủ đô Hoa Thịnh Đốn vì là thuộc liên bang nên không có đại diện với quyền bỏ phiếu tại Quốc Hội song có 3 đại diện trong hội đồng cử tri đòan bầu cử tổng thống và phó tổng thống ; thành ra tổng số phiếu là 538 (100 + 435 + 3), liên danh ứng cử viên nào đạt được ít nhất 270 phiếu cử tri đoàn, sẽ trở thành tổng thống và phó tổng thống vào đúng 12 giờ trưa ngày 20 tháng 1 năm 2013 tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, đại diện cho Hành Pháp, Lập Pháp sẽ bắt đầu với Quốc Hội thứ 113 kể từ đầu năm 2013. Cần nói thêm là tiểu bang California với 55 phiếu cử tri đòan ngả theo Dân Chủ, tiểu bang Texas ngả theo Cộng Hòa với 38 phiếu cử tri đoàn, vùng thủ đô Hoa Thịnh Đốn, tiểu bang Maryland (10) và thủ đô Hoa Thịnh Đốn (3) ngả theo Dân Chủ, tiểu bang Virginia (13) với gần 54,000 dân cư Gốc Việt chưa ngã ngũ.
Ngành Tư Pháp có Tối Cao Pháp Viện bao gồm một Chánh Thẩm và 8 Phụ Thẩm, 9 vị này được tổng thống đề nghị sau khi được sự chuẩn y của Thượng Viện (mỗi vị có 1 phiếu trong các quyết định tư pháp), được bổ nhiệm và sẽ có nhiệm kỳ không hạn định cho tới khi tạ thế, từ chức, sức khỏe suy yếu trầm trọng hay bị bãi nhiệm theo luật định.
Hiện giờ Tối Cao Pháp Viện có các vị sau đây:
- Chánh thẩm: John Roberts 57 tuổi được bổ nhiệm ngày 29 tháng 9 năm 2005 (tổng thống George W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 78 - 22.
và 8 Phụ Thẩm theo thâm niên:
- Antonin Scalia 76 tuổi được bổ nhiệm ngày 26 tháng 9 năm 1986 (tổng thống Ronald Reagan, với số phiếu tại Thượng Viện 98 - 0.
- Anthony Kennedy 76 tuổi được bổ nhiệm ngày 18 tháng 2 năm 1988 (tổng thống Ronald Reagan, với số phiếu tại Thượng Viện 97 - 0.
- Clarence Thomas 64 tuổi được bổ nhiệm ngày 23 tháng 10 năm 1991 (tổng thống George H W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 52 - 48.
- Ruth Bader Ginsburg 79 tuổi được bổ nhiệm ngày 10 tháng 8 năm 1993 (tổng thống Bill Clinton, với số phiếu tại Thượng Viện 96 - 3.
- Stephen Beyer 74 tuổi được bổ nhiệm ngày 3 tháng 8 năm 1994 (tổng thống Bill Clinton, với số phiếu tại Thượng Viện 87 - 9.
- Samuel Alito 62 tuổi được bổ nhiệm ngày 31 tháng 1 năm 2006 (tổng thống George W Bush, với số phiếu tại Thượng Viện 58 - 42.
- Sonia Sotomayor 58 tuổi được bổ nhiệm ngày 8 tháng 8 năm 2009 (tổng thống Barack Obama, với số phiếu tại Thượng Viện 68 - 31.
- Elena Kagan 52 tuổi được bổ nhiệm ngày 7 tháng 8 năm 2010 (tổng thống Barack Obama, với số phiếu tại Thượng Viện 63 - 37.
Trong nhiệm kỳ tổng thống 2013-2017, các vị sau đây có thể hưu trí:
- Ruth Bader Ginsburg 79 tuổi
- Antonin Scalia 76 tuổi
- Anthony Kennedy 76 tuổi
- Stephen Beyer 74 tuổi
Dựa theo tài liệu ghi lại về số phiếu bầu thì:
- theo Cộng Hòa:
John Roberts, Antonin Scalia, Clarence Thomas, Samuel Alito
- theo Dân Chủ:
Ruth Bader Ginsburg, Stephen Beyer, Sonia Sotomayor, Elena Kagan.
- Tùy theo trường hợp song nghiêng về phía Cộng Hòa:
Anthony Kennedy.
Nếu tổng thống Barack Obama tái đắc cử và Phụ Thẩm Ruth Bader Ginsburg hay Phụ Thẩm Stephen Beyer hồi hưu thì không có gì thay đổi, nhưng nếu Phụ Thẩm Antonin Scalia hay Phụ Thẩm Anthony Kennedy hồi hưu thì số phiếu sẽ nghiêng về phía Dân Chủ.
Nếu thống đốc Mitt Romney đắc cử thì sự thay thế Phụ Thẩm Ruth Bader Ginsburg hay Phụ Thẩm Stephen Beyer sẽ làm nghiêng cán cân về phía Cộng Hòa.
Tuy nhiên có nhiều yếu tố khác không đoán trước được:
- như trường hợp phiếu (trái với dự đoán) của Chánh Thẩm John Roberts khi phán quyết về Affordable Healthcare Act,
- đa số tại Thượng Viện là phía Dân Chủ hay Cộng Hòa (liên quan đến việc chuẩn y) hay
- thời điểm các vị Thẩm Phán Tối Cao Pháp Viện rời bỏ nhiệm sở.
Trong giới luật học có 2 nhân vật Gốc Việt được nhắc đến khi nói đến việc bổ nhiệm tại Tối Cao Pháp Viện:
- thẩm phán Jacqueline Nguyễn, Tòa Kháng Án Liên Bang vùng 9 (tổng thống Barack Obama bổ nhiệm).
- luật sư Đinh Đồng Phụng Việt, giáo sư đại học Georgetown, cựu thứ trưởng tư pháp thời tổng thống George W Bush (nhiệm kỳ đầu).
Gửi ý kiến của bạn
